چرخش نخبگان در شاهنامه ی فردوسی ( بر اساس نظریه ویلفردو پارتو)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 713

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PERLIT-73-242_004

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

یکی از نظریه های مهم در رابطه با توزیع قدرت و تعادل اجتماعی، نظریه ی چرخش نخبگان ویلفردو پارتو ( ۱۹۲۳-۱۸۴۸ ) است.پارتو در توزیع قدرت، قائل به یک تقسیم بندی دوگانه بود؛ طبقه ی بالا و طبقه ی فرودست که در هر دو طبقه، عناصر نخبه یا برگزیده وجود دارند. بنا به نظر پارتو « نیرومند ترین عامل به هم خوردن توازن اجتماعی، انباشتگی عناصر برتر در طبقه ی پایین و تجمع عناصر پست در طبقه ی بالا است. در این مقاله، نظریه ی چرخش نخبگان پارتو در تحلیل مناسبات نخبگان دینی ( موبدان ) و نخبگان نظامی ( جنگاوران / پهلوانان ) در شاهنامه بررسی شده است. فرض نگارندگان بر این بوده است که چرخش نخبگان را می توان در سه دوره ی اساطیری، حماسی و تاریخی شاهنامه مشاهده کرد. بر اساس این فرضیه و با واکاوی متن شاهنامه، چرخش نخبگان در شاهنامه، اثبات شده است. در بخش اساطیری و به ویژه بخش حماسی شاهنامه، نخبگان حاکم که در انجمن های شاهان مورد رایزنی قرار می گیرند اغلب طبقه ی جنگاور ( پهلوانان ) هستند .تنگ شدن جریان های حکومتی، حکومت را از تجدید قوا محروم می کند و سرانجام به مرگ آن منجر خواهد شد.» یکی از عوامل مهم در فروپاشی حکومت ساسانیان به دست اعراب مسلمان که در بخش تاریخی شاهنامه نیز آمده است، انباشت قدرت در دست نخبگان حاکمی است که با تعصب ورزی و نیرنگ، سعی در حفظ قدرت خود دارند.

نویسندگان

رسول رستمی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ،گروه زبان و ادبیات فارسی.واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

محمدرضا راشد محصل

عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آرون،ریمون.(۱۳۸۲).مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی.ترجمه ی باقر پرهام.تهران:علمی ...
  • آموزگار،ژاله.(۱۳۸۸).تاریخ اساطیری ایران.تهران:سمت ...
  • ارسطو،(۱۳۹۰).سیاست.ترجمه ی حمید عنایت.تهران:علمی و فرهنگی ...
  • بشیریه،حسین.(۱۳۷۴).جامعه شناسی سیاسی.تهران:نی ...
  • جلیلیان،شهرام.(۱۳۹۵).سه چهره ی یک پادشاه گناهکار، پیروزمند و نیک یا ...
  • خوارزمی،حمیدرضا.(۱۳۹۶).تطبیق شخصیت های حماسی شاهنامه با چهره های تاریخی در ...
  • دلپذیر،زهرا و دیگران.(۱۳۹۰ ).رد و موبد در شاهنامه.پژوهشنامه ی زبان ...
  • راش،مایکل.(۱۳۷۷).جامعه و سیاست.ترجمه ی منوچهر صبوری.تهران:سمت ...
  • راوندی،مرتضی.(۱۳۸۴).تاریخ اجتماعی ایران.تهران:نگاه ...
  • روسو،ژان ژاک.(۱۳۹۷).قرارداد اجتماعی.متن و در حاشیه ی متن.ترجمه ی مرتضی ...
  • ریترز،جورج.(۱۳۷۷).نظریه ی جامعه شناسی در دوران معاصر.ترجمه ی محسن ثلاثی.تهران:علمی ...
  • زونیس،ماروین.(۱۳۸۷).روانشناسی نخبگان سیاسی ایران.ترجمه ی پرویز صالحی و دیگران.تهران:چاپخش ...
  • سرکاراتی،بهمن.(۱۳۷۶).بنیان اساطیری حماسه ی ملی ی دانشکده ی ادبیات و ...
  • سیدمن،استیون.(۱۳۹۸).کشاکش آرا در جامعه شناسی.ترجمه ی هادی جلیلی.تهران:نی ...
  • طلائی،پرویز حسین و سنجری پور،داریوش.(۱۳۹۷).گسست در پیوند نخبگان دینی و ...
  • فردوسی،ابوالقاسم.(۱۳۹۴).شاهنامه.دوره چهار جلدی به تصحیح جلال خالقی مطلق.تهران:سخن ...
  • کریستنسن،آرتور.(۱۳۸۸).ایران در زمان ساسانیان.ترجمه ی رشید یاسمی.تهران:صدای معاصر ...
  • گیرشمن،ر.(۱۳۸۸).ایران از آغاز تا اسلام.ترجمه ی محمد معین.تهران:علمی و فرهنگی ...
  • Pareto,Vilfredo.(۱۹۶۴).Trattato di socialogia Generale.Edizioni di comunita.Milan ...
  • ______________.(۱۹۶۱),The circulation of elites, theories of society ( foundation of ...
  • نمایش کامل مراجع