تاملی بر جایگاه زن در اندیشه مولوی از منظر جامعه شناسی ادبیات

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 504

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SOST-5-4_005

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت های مثنوی است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تاثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تاثیرگذار شامل ساختار اجتماعی، سنت فرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل گیری حکایت های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا محصول فرهنگ و اندیشه مردبرتر؟ ۲. آیا زن در مثنوی، به قصد آموزش اخلاق، محور حکایت قرار گرفته است؟ در این بررسی، با استفاده از منابع تاریخی و نوشته های مولوی و مریدانش، به وجوه جامعه شناختی و زمینه های سیاسی ـ اجتماعی بستر آفرینش اثر، تعامل شاعر با طبقات مختلف اجتماعی، و پارادوکس ذهنیت و عمل شاعر پرداخته شد. نتایج بررسی نشان داد که تناقض نمای موجود در توصیف زن حاصل عوامل ذیل اند: الف) تاثیر فضای فکری و ساختارهای اجتماعی آن دوران و نگاه مرسوم به زن و جایگاه او، ب) باورها و اعتقادات فرهنگی و ایدئولوژیکی مولانا در دو دوره متفاوت زندگی و ج) برایند چالش خودآگاه و ناخودآگاه شاعری عارف و واعظی معلم که به قصد تعلیم مریدان شکلی تمثیلی و رمزی گرفته است.

نویسندگان

روح انگیز کراچی

دانشیار پژوهشکده ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افلاکی، شمس الدین احمد (۱۳۶۲). مناقب العارفین، به ...
  • امامی، نصرالله (۱۳۸۸). «زن در مثنوی مولوی»، تحقیقات تعلیمی و ...
  • بیانی، شیرین (۱۳۸۴). دمساز دو صد کیش: درباره مولانا جلال ...
  • بیانی، شیرین (۱۳۵۲). زن در ایران عصر مغول، تهران: انتشارات ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۸۰). در سایه آفتاب، شعر فارسی و ساخت ...
  • ثقفی، زلیخا (۱۳۸۱). تجلی زن در آثار مولوی، تهران: ترفند. ...
  • جوینی، عطاملک بن محمد (۱۳۸۷). متن ویراسته و شرح کامل ...
  • خدادادی مهاباد، معصومه (۱۳۸۸). «مستورگان در آثار مولانا»، تحقیقات تعلیمی ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۸). بحر در کوزه، نقد و ...
  • زمانی، کریم (۱۳۸۲). میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا ...
  • سپهسالار، فریدون بن احمد (۱۳۲۵). رساله در احوال مولانا جلال ...
  • شیمل، آنه ماری (۱۳۷۷). من بادم و تو آتش: ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۷۳). تاریخ ادبیات در ایران و ...
  • طهماسبی، فرهاد (۱۳۸۹). «بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی ...
  • عرب، عباس و فاطمه صحرایی (۱۳۹۱). «بررسی تطبیقی سیمای زن ...
  • علیمی، ماندانا (۱۳۸۹). «تجلی زن در سه دفتر نخست مثنوی ...
  • غزالی طوسی، ابو حامد محمد (۱۳۶۱). کیمیای سعادت، به کوشش ...
  • فروزانفر، بدیع الزمان (۱۳۷۰). مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، ...
  • کراچی، روح انگیز (۱۳۹۰). هشت رساله در بیان احوال زنان ...
  • گولپینارلی، عبدالباقی (۱۳۷۵). مولانا جلال الدین: زندگانی، فلسفه، آثار ...
  • معصوم علیشاه، محمد معصوم بن زین العابدین (۱۳۸۲). طرائق ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بن محمد (۱۳۸۱). مثنوی معنوی، ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بن محمد (۱۳۸۴). فیه ما ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بن محمد (۱۳۷۱). مکتوبات، به ...
  • نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (۱۳۵۶). اخلاق ناصری، به تصحیح ...
  • نظام الملک طوسی، ابوعلی حسن بن علی ...
  • وزیری کرمانی، احمدعلی خان (۱۳۴۰). تاریخ کرمان (سالاریه)، به تصحیح ...
  • یزدانی، زینب (۱۳۸۶). زن و شعر، با مقدمه قدمعلی سرامی، ...
  • نمایش کامل مراجع