شکلگیری نظام وظیفه در پیوند با پروژه ملت سازی حکومتی دوره پهلوی اول

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 303

فایل این مقاله در 39 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SOST-4-2_006

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

نظام وظیفه نخستین بار در چهارچوب ارتشهای پادشاهی و دولتهای مستقل از کلیسا در اروپای غربی تاسیس شد و توانست واسطهای بین دولت و ملت در ابتدای مدرنیته و وسیلهای برای بسط نظامیگری حاکمان و سلاطین باشد. تقسیم کار اجتماعی، پیشرفت تکنیکی، و صنعتی شدن در کنار هم سبب شد تا ارتشهای مدرن شکل بگیرند که از اولین نهادهای بوروکراتیک نیز به شمار میآمدند. اما این پدیده که در غرب پس از مجموعه تحولات اندیشهای و اجتماعی پدید آمده بود، در ایران دوره پهلوی اول به منزله بخشی از پروژه مدرنسازی و تثبیت حکومت استبدادی رضاخان شکل گرفت. بسط عناصر هویت ملیگرایانه و مطیع کردن نیروهای سنتی جامعه ایران در برابر استبداد مطلقه حکومت، از طریق آموزشها و هنجارسازی عمومی و فراگیر، یکی دیگر از کارکردها و کارویژههای ارتش و نظام خدمت اجباری در کنار تاثیرات و خدمات سیاسی و نظامی دیگرش در تاسیس و ابقای حکومت پهلوی بود. نظام وظیفه، در کنار خلع سلاح عمومی، به حکومت پهلوی اول این امکان را میداد که با گسترش اقتدار نظامی پایههای حکومت خود را مستقر کند. تشکیل ارتش یکپارچه و خدمت اجباری عمومی را باید یکی از اولین تلاشهای سامان مند و همه جانبه برای خلق شهروندان نظام جدید مبتنی بر ایده دولت ـ ملت در تاریخ ایران دانست.

نویسندگان

محمد نیازی

دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی

وحید شالچی

عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی علامه طباطبایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۶). ایران بین دو انقلاب؛ درآمدی بر جامعهشناسی ...
  • آبراهامیان، یرواند (۱۳۹۱). تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، تهران: ...
  • آرشیو قوانین مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، مصوبه ۱۳۰۴/۰۳/۱۶، قانون ...
  • آشنا، سیدحسامالدین (۱۳۸۸). از سیاست تا فرهنگ؛ سیاستهای فرهنگی دولت ...
  • استودارت، چارلز (۱۳۴۹). «گزارشی درباره ارتش ایران در زمان محمد ...
  • اسماعیلی، علیرضا (۱۳۷۵). «اسنادی درباره نهضت و مهاجرت علمای اصفهان ...
  • انتخابی، نادر (۱۳۹۰). ناسیونالیسم و تجدد؛ در ایران و ترکیه، ...
  • بنکدار، مسعود (۱۳۸۸). «برقراری نظام سربازگیری در اصفهان دوره پهلوی ...
  • تقوی، سیدمصطفی (۱۳۸۹). امنیت در دوره رضاشاه، تهران: موسسه مطالعات ...
  • تکمیل همایون، ناصر (۱۳۷۶). تحولات قشون در تاریخ معاصر ایران، ...
  • دیلمی معزی، امین (۱۳۸۷). «هویتسازی ملی در عصر رضاشاه: روشها ...
  • سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شمارههای ۲۹۱۰۰۱۱۶۳ و ...
  • سازمان قضایی نیروهای مسلح، معاونت قضایی و حقوقی (۱۳۸۰). «بررسی ...
  • سینایی، وحید (۱۳۸۹). «دولت مدرن، ارتش ملی و نظام وظیفه»، ...
  • شیخنوری، محمدامیر (۱۳۸۵). «تغییر ساختار ارتش ایران از سنتی به ...
  • عاطفی، میرحسن (۱۳۴۵). «ریشههای تاریخی روابط ارتش و مردم»، مجله ...
  • عاقلی، باقر (۱۳۹۰). رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نامک. ...
  • علیاکبری، محمد (۱۳۸۴). تبارشناسی هویت جدید ایرانی؛ عصر قاجاریه و ...
  • قائمینیک، رضا (۱۳۹۰). «انباشت تاریخی یک مسئله اعتباری»، مجله هابیل، ...
  • کرونین، استفان (۱۳۷۷). ارتش و تشکیل حکومت پهلوی، ترجمه غلامرضا ...
  • کرونین، استفان (۱۳۹۰). رضاشاه و شکلگیری ایران نوین، ترجمه مرتضی ...
  • مرکز اسناد ارتش جمهوری اسلامی ایران (۱۳۰۰ - ۱۳۰۱). آرشیو ...
  • ملاعباسی، محمد (۱۳۹۰). «رساله در باب نظم، مدرنیته و ...
  • مکی، حسین (۱۳۷۴). تاریخ بیست ساله ایران، ج ۴، تهران: ...
  • مییر، پیتر (۱۳۷۵). جامعهشناسی جنگ و ارتش، ترجمه علیرضا ازغندی ...
  • یکرنگیان، میرحسین (۱۳۳۶). گلگون کفنان؛ گوشههایی از تاریخ نظامی معاصر، ...
  • یکرنگیان، میرحسین (۱۳۹۰). «توهم زدایی از یک غرور پوشالی»، روزنامه ...
  • نمایش کامل مراجع