تبیین قرآنی - عرفانی احدیت

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 176

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_COTH-8-17_006

تاریخ نمایه سازی: 25 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

احدیت، قله توحید است که سوره توحید این مرتبه را گزارش می­کند؛ آن هم در ظاهری سهل و ممتنع و ساختاری سلبی که از معرفی­های اثباتی معمول، متفاوت است. در نوشتار حاضر با روش معناشناختی (واژه­شناختی، روابط هم­نشینی، جانشینی و سیاق) و تحلیل روایات و تفاسیر، مفهوم قرآنی احد، واکاوی و سپس با احدیت عرفانی، مقایسه و موازنه و درنهایت، فضای ادراکی آن به تصویر کشیده شده است. توصیفات سلبی از احدیت به شناخت پذیر نبودن آن اشاره دارند. خدایی که در وهم و اندیشه و وصف بیاید، نه خدای مطلق که خدای مخلوق در اعتقاد است. همچنین اوصاف سلبی از نسبت بسیار نزدیک ذات با موجوات حکایت دارد؛ نسبتی که حتی تعبیر نزدیک نیز برای آن نارسا است و جایی برای غیریت و استقلال باقی نمی گذارد؛ چنانکه عارفان وحدت وجودی با نظریه تجلی، از راز عینیت حق و خلق پرده برداشته­اند. احدیت در یگانگی ادراک می­شود. این یگانگی با تجلیات محبوبی و فنای محب از محبی و ورود او در محبوبی حاصل می­شود. به نوعی انسان تبدل وجودی می­یابد و خدا در انسان  فردیت می­­یابد (قرب نوافل) و او در خدا فانی (قرب فرائض) و با خدا یگانه می­شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مهدی مطیع

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

سمیه نادری

دانش آموخته کارشناسی ارشد ادیان و عرفان دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع۱- ابن بابویه، محمد بن علی، (۱۳۹۸ ق)، التوحید (للصدوق)، ...
  • ابن عربی، محی الدین، (۱۳۶۷ق)، مجموعه رسائل ابن عربی( مجلدان) ...
  • ، (۱۴۱۰ق)، رحمه من الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن ...
  • ، (۱۹۹۴م)، الفتوحات المکیه (عثمان یحیی)، به تحقیق عثمان یحیی، ...
  • ، (۲۰۰۳م)، کتاب المعرفه، محقق / مصحح، محمد امین ابو ...
  • ، سعیدی، گل بابا، (۱۳۸۱)، حجاب هستی، تهران، انتشارات شفیعی ...
  • موحد، محمد علی؛ موحد، صمد، (۱۳۸۵)، فصوص الحکم(ترجمه و تحلیل)، ...
  • ابن فتی تبریزی، حسین، (۱۳۶۲)، رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ، ...
  • انصاری، خواجه عبدالله، (۱۳۶۲)، طبقات الصوفیه (انصاری)، محمد سرور مولائی، ...
  • .، (۱۳۸۹)، صوفیسم و تائویسم، ترجمه محمد جواد گوهری، تهران، ...
  • آشتیانی، جلال الدین، (۱۳۶۶)، «تفسیر سوره توحید»، جستارهای ادبی، شماره­های ...
  • ، (۱۳۷۰)، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، تهران، انتشارات ...
  • آلوسی، سیدمحمود، (۱۴۱۵ق)، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، به تحقیق ...
  • بقلی، روزبهان، (۱۳۷۴)، شرح شطحیات، به تحقیق هانری کربن، تهران، ...
  • تهرانی، سیدمحمدحسین، (۱۴۲۶ ق)، الله شناسی، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی ...
  • تهرانی، شیخ آقابزرگ، (۱۴۰۸ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان ...
  • حدادی، آمنه، (۱۳۸۹)، حس فرامتن آیات قرآن، دکتر مهدی مطیع؛ ...
  • حقی بروسوی، اسماعیل، (بی­تا)، تفسیر روح البیان، بیروت، دارالفکر ...
  • خطیب، عبدالکریم، (بی­تا)، التفسیر القرآنی للقرآن، بی­جا ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۲ق)، المفردات فی غریب القرآن، ...
  • رحیمیان، سعید، (۱۳۷۶)، تجلی و ظهور در عرفان نظری، قم، ...
  • رضی، محمد بن حسین، (۱۴۱۴ ق)، نهج البلاغه (للصبحی صالح)، ...
  • زرین کوب، عبدالحسین، (۱۳۷۶)، جستجو در تصوف، تهران، امیرکبیر ...
  • زیعور، علی، (۱۹۷۹م)، التفسیر الصوفی فی القرآن عند الصادق(ع)، بیروت، ...
  • سجادی، سیدجعفر، (۱۳۷۹)، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، ...
  • سلمی، ابوعبدالرحمن محمد بن حسین، (۱۳۶۹)، مجموعه آثار السلمی، تهران، ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، (۱۴۱۴)، الرساله، بیروت، دارالکتب العربیه ...
  • شایگان، داریوش، (۱۳۷۳)، هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۳۷۴)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، قم، دفتر ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ...
  • فراهیدی، خلیل ابن احمد، (۱۴۱۰ق)، کتاب العین، قم، هجرت ...
  • فیومی، احمد بن محمد، (۱۴۱۴ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح ...
  • قرشی، سیدعلی اکبر، (۱۳۷۱)، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه ...
  • قیصری، داود، (۱۳۷۵)، شرح فصوص الحکم، تهران، شرکت انتشارات علمی ...
  • ، (۱۴۲۶ق)، لطائف الاعلام فی اشارات اهل الالهام، محقق، احمد ...
  • ، (۱۴۲۶ق)، اصطلاحات الصوفیه، به تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی ...
  • ، (۱۴۲۲ق)، تفسیر ابن عربی، تحقیق، سمیر مصطفی رباب، بیروت، ...
  • کاشفی سبزواری، حسین بن علی، (۱۳۶۹)، مواهب علیه، تحقیق، سیدمحمدرضا ...
  • گنابادی، سلطان محمد، (۱۳۷۲)، بیان السعاده فی مقامات العباده، رضاخانی، ...
  • گوهرین، سیدصادق، (۱۳۶۸)، شرح اصطلاحات تصوف، تهران، انتشارات زوار ...
  • لسانی فشارکی، محمدعلی، (۱۳۶۷)، اخلاص سوره، تهران، مرکز دائره المعارف ...
  • مبارک، زکی، (۱۹۵۴م)، التصوف الاسلامی فی الاداب و الاخلاق، مصر، ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، (۱۴۰۳ق)، بحار الانوار، بیروت، دار ...
  • مستملی بخاری، اسماعیل، (۱۳۶۳)، شرح التعرف لمذهب التصوف، محمد روشن، ...
  • مصطفوی، حسن، (۱۳۶۰)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ...
  • مطهری، مرتضی، (۱۳۶۹)، فلسفه تاریخ، تهران، صدرا ...
  • مطیع، مهدی، (۱۳۸۲)، قرآن و میراث عرفانی، مجموعه مقالات همایش ...
  • مطیع، مهدی؛ پاکتچی، احمد؛ نامور مطلق، بهمن، (۱۳۸۸)، «درآمدی بر ...
  • ، (۱۳۹۱)، معنای زیبایی در قرآن، تهران، انتشارات دانشگاه امام ...
  • موسوی، سیدعلیرضا، (۱۳۹۲)، از یار آشنا سخن آشنا...(۲)، اصفهان، ذکری ...
  • ، (۱۳۹۳)، آفتاب نیم شب، اصفهان، ذکری القلوب ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی، (۱۳۷۵)، مثنوی معنوی، مهدی آذر ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، (۱۳۷۱)، کشف الاسرار و عده الابرار، محقق، ...
  • نخجوانی، نعمت الله بن محمود، (۱۹۹۹م)، الفواتح الالهیه و المفاتح ...
  • نویا، پل، (۱۳۷۳)، تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، اسماعیل سعادت، ...
  • نیکلسون، رینولد، (۱۳۸۲)، تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا، ...
  • نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، (۱۴۱۶ق)، تفسیر غرائب القرآن ...
  • نمایش کامل مراجع