تعیین حجم ذخیره آب بندان حوضه آبیاری و زهکشی البرز با استفاده از MIKEBASIN

دسترسی به آب کافی برای آبیاری در فصل کشت برنج که معمولا کم باران است، یکی از مشکلات کشاورزان در اراضی شالیزاری در شمال کشور است. برای برون رفت از این مشکل بایستی راهکارهای کنترل و بهره­برداری از بارش های نابهنگام را با گسترش سازه­های تنظیم و ذخیره­سازی رواناب های جاری اصلاح نمود. در این پژوهش که در حوضه آبیاری و زهکشی البرز با وسعت ۹۰۵۲۰ هکتار انجام پذیرفت به ضرورت احداث آب بندان و تعیین حجم ذخیره آن با نرم­افزار MIKEBASIN پرداخته شد. برای شناسایی تشکل­های دارای کمبود از کل ۲۰ تشکل موجود، حوضه را با مدل MIKEBASIN شبیه­سازی نموده و تشکل­های دارای کمبود مشخص شدند. نقشه رواناب با استفاده از فرمول جاستین به­دست آمد. پس از شبیه­سازی حوضه مشخص شد که آب­های بهنگام جاری در این حوضه کافی نبوده و تشکل­های BMC۲، B۳-۲، HATKI۳، C۲۵-۳ و C۲۵-۴ علی رغم استفاده از تمامی منابع آبی که در محدوده طرح وجود داشت، قادر به تامین تمامی نیازهای خود نیستند. میزان کمبود سالانه برابر با ۳۵/۱۳ میلیون مترمکعب برآورد شد. مساحت حوضه­ها برای تشکل­های C۲۵-۴، HATKI۳، C۲۵-۳، B۳-۲ و BMC-۲ به­ترتیب برابر ۴۹/۱۴۷۹، ۴۸/۲۸۱۴، ۴۲/۲۵۹۲، ۲۴/۲۵۲۹ و ۱۵/۲۲۴۵ هکتار به­دست آمد. مقدار رواناب قابل کنترل جدید برای تشکل­های C۲۵-۴، HATKI۳، C۲۵-۳، B۳-۲ و BMC-۲ به­ترتیب برابر ۵۷/۲، ۱۹/۹، ۵۶/۴، ۶۲/۵ و ۴۳/۷ میلیون مترمکعب برآورد شد. برای تشکل C۲۵-۴ علی­رغم استفاده از رواناب کنترل شده جدید، بازهم کمبود آن جبران نشد. برای حل این مشکل باید از تشکل­های اطراف که مشکل کمبود ندارند استفاده نمود و یا آب بیش­تری از شبکه و سد تخصیص داد. همچنین پیشنهاد می­شود که سیستم تشکل­های آب­بران تقویت شده و آموزش لازم برای بهبود راندمان صورت گیرد.