تکیه دولت و مراسم مذهبی آن

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 239

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHSS-6-1_007

تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

با روی کارآمدن دولت صفویه، رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه­ای از عزاداری به نام روضه­خوانی و  نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعه کربلا با ایجاد تکیه­ها، حسینیه­ها و موقوفات به وجود آمد. این مراسم و آیین­ها در دوران قاجار برای کسب مشروعیت مردمی، با شدت و گسترش بیشتری دنبال می شد، در این زمان هر طبقه و صنف برای برگزاری عزاداری سعی می­کردند تا از طریق ساختن تکیه و وقف آن، اجر دنیوی و اخروی کسب کنند و نامی نیکو برای خود باقی بگذارند. تا این که ناصرالدین شاه دستور ساخت تکیه دولت را داد. پس از مرگ وی، جانشینانش به دلیل شرایط جامعه و حوادث مشروطه، نفوذ تئاترهای اروپایی و مخالفت بعضی از علما، نتوانستند به خوبی ناصرالدین شاه در تکیه دولت مراسم تعزیه را برپا کنند و تعزیه از این زمان رو به افول نهاد، تا این که سرانجام دستور تخریب آن در سال ۱۳۲۵ ه.ش، به منظور ساخت شعبه بانک ملی در بازار، صادر شد. ما در این مقاله برآنیم تا به انگیزه ساخت، معماری، نحوه برگزاری مراسم تعزیه در تکیه دولت و علل افول آن بپردازیم. 

نویسندگان

مهدی گلجان

استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس

سپیده افشاررضائی

دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه پیام نور تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسکویی، مصطفی، تاریخ تئاتر ایران، نشر آناهیتا، تهران، ۱۳۷۸ ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (صنیع­الدوله)، المآثر و الآثار (چهل­سال تاریخ ایران)، تهران، ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، نشر امیرکبیر، تهران، ۱۳۴۵ ...
  • الگار، حامد، دین و دولت در ایران، نقش عالمان در ...
  • اورسل، ارنست، سفرنامه اورسل (۱۸۸۲م)، ترجمه علیاصغر سعیدی، بی جا، ...
  • اوبن، اوژن، سفرنامه و بررسی­های سفیر فرانسه در ایران (ایران ...
  • امیر طهماسبی، عبداله، تاریخ شاهنشاهی اعلی­حضرت رضاشاه کبیر، نشر دانشگاه، ...
  • بنجامین، ساموئل گریل ویلر، ایران و ایرانیان، ترجمه محمدحسین کردبچه، ...
  • بیضایی، بهرام، نمایش در ایران، نشر کاویان، تهران، ۱۳۴۴ ...
  • پیترسون، ساموئل، تعزیه و هنرهای مربوط به آن، گردآورنده: پترچلکووسکی، ...
  • چلکووسکی، پتر، نمایش بومی پیشرو ایران (تعزیه هنر بومی پیشرو ...
  • حاج سیاح، محمدعلی، خاطرات حاج سیاح، به کوشش حمید سیاح، ...
  • حسینی بلاغی، سید عبدالحجت، تاریخ تهران، بی نا، قم، ۱۳۵۰ ...
  • ذاکرزاده، امیرحسین، سرگذشت طهران (گزیده­ای از آداب و رسوم مردم ...
  • ذکاء، یحیی، تاریخچه ساختمان­های ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ ...
  • ذکاء، یحیی، سمسار، محمدحسن، تهران در تصویر، عکاسی علی خادم، ...
  • سپهر، محمدتقی (لسانالملک)، ناسخ­التواریخ (قاجاریه)، به اهتمام جهانگیر قائم­مقامی، نشر ...
  • راوندی، مرتضی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد ۴، امیرکبیر ، تهران، ...
  • سرنا، کارلا، آدم ها و آئین­ها، ترجمه علی­اصغر سعیدی، نشر ...
  • سرنا، کارلا، سفرنامه (مردم و دیدنی­های ایران)، ترجمه غلامرضا سمیعی، ...
  • سلطان­زاده، حسین، روند شکل­گیری شهر و مراکز مذهبی در ایران، ...
  • شهری­باف، جعفر، طهران قدیم، ج۲، نشر معین، تهران، ۱۳۷۱ ...
  • شهری­باف، جعفر، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، جلد۵، نشر ...
  • شهیدی، عنایت­اله، پژوهشی در تعزیه و تعزیه­خوانی، نشر دفتر پژوهش ...
  • ظهیرالدوله، علی بن محمدناصر، سفرنامه ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به ...
  • عناصری، جابر، شبیه­خوانی گنجینه نمایش های آئینی و مذهبی، جشنواره ...
  • کرزن، جرج ناتانیل، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید ...
  • کاتوزیان تهرانی، محمدعلی، مشاهدات و تحلیل اجتماعی و سیاسی از ...
  • مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من (تاریخ اجتماعی و اداری دوره ...
  • معیرالممالک، دوستعلی­خان، یادداشت هایی از زندگی خصوصی ناصرالدین شاه، نشر ...
  • معیرالممالک، دوستعلی­خان، وقایع­الزمان (خاطرات شکاریه)، چاپ خدیجه نظام مافی، تهران، ...
  • ملک­پور، جمشید، سیر تحول مضامین در شبیه­خوانی و تعزیه، نشر ...
  • هدایت، مهدی­قلی­خان (مخبرالسلطنه)، خاطرات و خطرات، تهران، زوار، ۱۳۴۴ ...
  • مجموعه مقالاتریاحی، محمدامین، «هنرهای زیبا در ایران امروز»، هنر و ...
  • فروغ، مهدی،«تکیه دولت»، هنر و مردم، سال سوم، نشر وزارت ...
  • کالمار، ژان، «اقامه تعزیه، اطلاعاتی مقدماتی برای پژوهش جامع، تعزیه: ...
  • دوگوبینو، ژوزف کنت، «تئاتر در ایران»، ترجمه جلال ستاری، تئاتر، ...
  • روزنامه هااعتمادالسلطنه، تکیه مبارکه دولتی، روزنامه شرف، ۷ ذیحجه، شماره ...
  • روزنامه ایران، جمعه، ۱۶محرم­الحرام، شماره ۶۱۱،۱۳۰۴ ه.ق ...
  • روزنامه ایران، شنبه، ۱۴ محرم­الحرام، شماره ۲۰۸،۱۲۹۰ ه.ق ...
  • کتاب های مرجعچلکووسکی، پیتر، بن بست جهانی تئاتر، مجله جوانان، ...
  • دایره المعارف جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف الفقه السلامی، جلد۷، ...
  • دایره المعارف شیعه، زیر نظر صدر حاج سید جوادی و ...
  • غلامحسین، مصاحب، دایره المعارف فارسی، جلد۱، نشر فرانکلین، تهران، ۱۳۴۵ ...
  • منصوری­فرد، محسن، مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران: ...
  • گزارش­های سیاسی وزارت امور خارجه روسیه تزاری درباره انقلاب مشروطه ...
  • نمایش کامل مراجع