همدماهای جذب سطحی بور در خاک در مقادیر مختلف نسبت جذب سدیم
محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 28، شماره: 4
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 254
فایل این مقاله در 9 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AREO-28-4_010
تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
بور (B) یکی از عناصر کم مصرف لازم جهت رشد گیاهان است که قابلیت استفاده آن توسط بسیاری از عوامل خاک تحت تاثیر قرار میگیرد. فرآیندهای جذب و واجذب نقش تعیینکنندهای بر حلالیت بور در محلول خاک و در نتیجه در دسترس بودن آن برای گیاهان ایفا میکنند.بهمنظور ارزیابی اثر نسبت جذب سدیم (SAR) در قابلیت دسترسی بور، جذب بور در یک نمونه خاک آهکی با هدایت الکتریکی پایین مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین همدماهای جذب سطحی بور (مقدار بور جذب شده به عنوان تابعی از غلظت بور محلول تعادلی)، آزمایشهای جذب این عنصر در خاک به صورت پیمانهای بررسی شد. برای اندازهگیری مقدار جذب بور، پنج گرم خاک در لولههای ۵۰ میلیلیتری پلی پروپیلنی منتقل شد و به هریک از تیوپهای آزمایشی ۲۰ میلیلیتر محلول (حاوی مقادیر ۰، ۲، ۵، ۸، ۱۰، ۱۵و ۲۰ میلیگرم در لیتر بور) در قدرت یونی ثابت ۱۲/۰ مولار (تهیه شده از نمکهای NaCl، CaCl۲.۲H۲O و MgCl۲.۶H۲O با نسبت معین) در پنج سطح SAR (۲، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰) اضافه گردید. در نهایت مقدار بور جذب سطحی شده، به روش Azomethine-H با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر (در طول موج ۴۲۰ نانومتر) تعیین شد. همدماهای لانگمویر، فروندلیچ و شکل خطی معادله فروندلیچ به خوبی بر دادههای جذب بور بر اساس ضریب تشخیص (R۲) و خطای معیار تخمین (SEE) برازش نشان داد، هرچند معادله لانگمویر با دادههای بدست آمده برازش بهتری داشت. در نسبتهای جذب سدیم مختلف، خاک رفتار متفاوتی در جذب بور به نمایش گذاشت. اثر SAR در جذب بور در غلظتهای بالا بیشتر و به جز در ۲۰=SAR که کمترین مقدار جذب بور دیده شد، افزایش SAR از ۲ به ۱۵موجب افزایش جذب سطحی بور در خاک شد بطوریکه در ۱۵=SAR بیشترین مقدار جذب دیده شد. اثر نسبت جذب سدیم بر جذب سطحی بور احتمالا ناشی از تفکیک اسید بوریک به آنیون بورات و تغییر ضخامت لایه دوگانه پخشده باشد.
نویسندگان
مجتبی مقبلی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک دانشگاه تهران
محسن فرحبخش
استادیار گروه علوم خاک دانشگاه تهران
ناصر برومند
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه جیرفت