روند دستوری شدگی حرف اضافه «از» در زبان فارسی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 150

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOLR-8-2_002

تاریخ نمایه سازی: 27 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

در زبان فارسی امروز، حرف اضافه «از» بر مفاهیم ابزار، روش، سبب، جنس، مالکیت، رابطه کل و جزء، خاستگاه، منشا، مسیر، جدایی، مقایسه و موضوع دلالت دارد. «از» بازمانده حرف اضافه hača در زبان اوستایی و sacā در زبان سنسکریت است. hača / sacā از ریشه sac /hak به معنی «همراهی کردن» بوده و در زبان فارسی­ میانه و پارتی به­صورت az و až به کاررفته است. sacā در زبان سنسکریت بر مفهوم همراهی دلالت داشته و در تحولات زبان­های ایرانی، دو مرحله دستوری­شدگی را طی کرده است: نخست اسم بدل به حرف اضافه شده و برای دلالت بر همراهی و مفاهیم مشتق از آن به کاررفته است؛ سپس در زبان­ فارسی، کارکردهای دیگری برعهده گرفته و نقش معنایی خاستگاه و مفاهیم مشتق از آن را نشان داده است. در این مقاله، چندمعنایی «از» با توجه به معنی اصلی آن و با تکیه بر الگوی انتقال مفهومی بررسی شده است.

نویسندگان

احسان چنگیزی

استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی

سپیده عبدالکریمی

استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (۱۳۷۵). دستور زبان فارسی، ...
  • انوری، حسن و دیگران (۱۳۸۱).فرهنگسخن، چاپ اول، تهران: سخن ...
  • راشد محصل، محمدتقی. (۱۳۸۵).وزیدگیهای زادسپرم، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم ...
  • زاهدی، کیوان و عاطفه محمدی زیارتی (۱۳۹۰). شبکه معنایی حرف ...
  • شریعت، محمد (۱۳۸۴). دستور زبان فارسی، چاپ هشتم، تهران: اساطیر ...
  • صادقی، علی­اشرف (۱۳۴۹). حروف اضافه در فارسی معاصر. نشریه دانشکده ...
  • ماهوتیان، شهرزاد (۱۳۸۷). دستور زبان فارسی از دیدگاه رده­شناسی، مترجم: ...
  • مشکوهالدینی، مهدی (۱۳۷۴). دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری، ...
  • (۱۳۸۸). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی، چاپ اول، ...
  • وفایی، سید (۱۳۵۵). حروف اضافه در زبان فارسی معاصر: موارد ...
  • Bartholomae, C. ۱۹۶۱. Altiranisches Wörterbuch, Berlin: W. De Gruyter ...
  • Blake, B. J. ۲۰۰۴. Case, Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Boyce, M. ۱۹۷۵. A Reader in Manichaean Middle Persian and ...
  • Brinton, L. J. and E. C. Traugott ۲۰۰۵. Lexicalization and language ...
  • Brunner, Ch. j. ۱۹۷۷. A Syntax of Western Middle Iranian, ...
  • Bubenik, V. ۲۰۰۶. Case and Prepositions in Iranian. In J. ...
  • Creissels, D. ۱۹۷۹. Le comitatif, la coordination et les constructions ...
  • Givón, T. ۱۹۹۱. The evolution of dependent clause morpho-syntax in ...
  • Heine, B. U. Claudi & F. Hűnnemeyer ۱۹۹۱. Grammaticalization: A ...
  • Heine, B.۱۹۹۷a. The Cognative Foundation of Grammar, Oxford: University Press ...
  • .۱۹۹۷b. Possession: Cognative Source, Forces, and Grammaticalization, Cambridge: university Press ...
  • ۲۰۰۳. Grammaticalization, In B.D. Joseph & R.D. Janda (eds.), The ...
  • Heine, B. & Kuteva, T. ۲۰۰۴. World Lexicon of Grammaticalization, ...
  • Hopper, P.J. & Traugoot, E.C. ۲۰۰۳. Grammaticalization, Cambridge: University Press ...
  • Jackson, A. V. W. ۱۸۹۲. An Avesta Grammar in Comparison ...
  • Kent. R. ۱۹۵۳. Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon, New Haven, ...
  • Luraghi, S. ۲۰۰۳. On the Meaning of Prepositions and Cases: ...
  • Luraghi, S. ۲۰۱۵. Instrument and Cause in the Indo-European Languages ...
  • Macdonell, A. A. ۱۹۱۷. A Vedic reader for students, Oxford: ...
  • ۱۹۶۸. Vedic Grammar, Delhi: Indological Book House ...
  • Mayrhofer, M. ۱۹۷۶. Kurzgefaβtes Etymologisches Wőrterbuch des Altindischen, Heidelberg: Carl ...
  • Monier-Williams, M. ۱۸۹۹. A Sanskrit-English Dictionary, Oxford: The Clarendon Press ...
  • Narrog, H. ۲۰۰۹. Varieties of Instrumental, In A. Malchukov and ...
  • Narrog, H. ۲۰۱۰. A Diachronic Dimension in Maps of Case ...
  • Reichelt, H. ۱۹۰۹. Awestisches Elementarbuch, Heidelberg: C. Winter ...
  • Skjærvø, P. O. ۲۰۱۰. Old Iranian,In G. Windfuhr (ed.), The ...
  • Stolz, T. And C. Stroh and A. Urdze ۲۰۰۹. Varieties ...
  • Traugott, E. C. & R. B. Dasher ۲۰۰۱. Regularity in ...
  • Traugott, E. C. ۲۰۰۲. From Etymology to Historical Pragmatics. In ...
  • Tyler, A. & Evans V. ۲۰۰۱. Reconsidering Prepositional Polysemy Networks: ...
  • Whitney, W. D. ۱۸۸۹. Sanskrit Grammar, London: Oxford University Press ...
  • نمایش کامل مراجع