کمال در عقل پس از ایمان بخدا، خوش رفتاری با مردم است (امام رضا ع): واکاوی جنبه های جامعه شناسی حدیث امام رضا (ع)

در قرن ۲۱ ما دردنیایی زندگی می کنیم که جمعیت آن بیش از ۷ میلیارد نفر تخمین زده شده است. هر انسانی قادر است تا بهمراتب مختلفی از علم و دانش در زمینه های گوناگون دسترسی پیدا کند اما فراگیری دانش در تمامی زمینه ها و پی بردن به تمامیحقایق امری غیرممکن به نظر می رسد. در این مورد ما نمی توانیم هیچ یک از افراد بشریت را مقصر بنامیم زیرا انسان ها با توجه به مکانیکه در آن متولد می شوند و رشد می کنند راه های منحصربه فرد خود را در راه شناخت جهان و پی بردن به مفهوم درست معنویت طیمی کنند. در دین اسلام مفاهیمی وجود دارد که شاید برای سایر مردم جهان ناشناخته باشد مفاهیمی نظیر: امام اهل بیت و حدیث.در این مقاله قصد داریم تا مبحث حدیث را مورد مطالعه قرار دهیم. از حدیث به عنوان منبعی برای آشنایی با عقاید اسلامی وراهنمای اخلاقی مورد استفاده می شود. در این مقاله سعی داریم تا یکی از احادیث ملقب به امام رضا (ع) به عنوان هشتمین امامشیعیان را از منظر جامعه شناختی و با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری مورد مطالعه قرار دهیم. این حدیث به شرح زیراست: کمال در عقل، پس از ایمان به خدا خوش رفتاری با مردم است. قبل از اینکه مستقیم به سراغ حدیث برویم در مرحله ینخست یک نگاه اجمالی به مفاهیم نهفته در این حدیث می پردازیم. بالاترین درجه عقل به معنای غایت آمال آرزو ها، خواسته ها ودستاوردها و هدف نهایی هر انسانی در زندگیست که منجر به خودشکوفایی فرد می گردد. مفهوم بعدی ایمان به خداست. ایمان دراسلام به اعتماد فرد معتقد به خداوند متعال گفته می شود. درست همانگونه که در قرآن گفته شده اعتقاد به حضور خد ا در هرشرایطی ایمان فرد را افزایش می دهد. در این مقاله، مفهوم ایمان به خدا را در چهارچوب هوش معنوی و میزان مذهبی بودن میسنجیم. هنگامی که در معنادهی به ارزش ها دچار مشکل می شویم به هوش معنوی متوسل می شویم. در واقع هوش معنوی بهزندگی هر شخصی معنا می دهد و در انتها مشخص می کند کدام انسان مسیر زندگی اش با معناتر ازدیگری بوده است. هوش معنویبه انسان اجازه ی خلاقیت و تغییر شرایط و قوانین آرزو و رویاپردازی را می دهد. در مطالعه حاضر، خوش رفتاری با مردم از جنبهجامعه شناختی آن و در قالب هوش اخلاقی بررسی گردیده است. اخلاقیات و عقاید معمولا در یک جهت هستند و اخلاق به عنوانراهنمای انسان در طرز رفتار و انتخاب هایش شناخته می شود. اخلاق همان مفهومیست که به وسیله ی آن مفاهیم صحیح از غلطمتمایز می شوند. هوش اخلاقی به عنوان هوش مرکزی انسان شناخته می شود و چهار پایه و اساس اصلی دارد : صداقت، مهربانی،بخشش، و مسئولیت پذیری. تمرکز اصلی ما اکنون پرداختن به رابطه میان خودشکوفایی، هوش اخلاقی، و هوش معنوی می باشد.هدف اصلی ما در این مقاله این است که ببینیم آیا رابطه ای میان خودشکوفایی و هوش اخلاقی وجود دارد یا خیر و آیا هوش معنویو هوش اخلاقی می توانند تضمین کننده نیل به خودشکوفایی باشند. برای این منظور، از مدل سازی معادلات ساختاری با استفادهاز جمع آوری پرسشنامه های مرتبط از ۱۲۴ دانشجوی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) بهره گرفته شده. تحلیل مدل معادلاتساختاری اثبات کرد که هوش اخلاقی نقش معنی داری در خود شکوفایی و خود اگاهی دارد. علاوه بر این دو مولفه هوش اخلاقی وهوش معنوی و مذهبیت تا ۴۲ درصد تبیین کننده خود شکوفایی فرد می باشند.