مفهوم شناسی «اصل مثبت»

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 353

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOSFI-7-1_002

تاریخ نمایه سازی: 3 خرداد 1400

چکیده مقاله:

مجتهد پس از شک در حکم تکلیفی و نیافتن اماره به ناچار برای رفع حیرت در مقام عمل، اقدام به اجرای اصول عملیه می کند. موضوعاتی که مجرای اصول عملیه هستند ممکن است همراه خود، لازم، ملازم یا ملزومی چه شرعی و چه غیرشرعی و چه بی واسطه یا باواسطه داشته باشند. محدوده و حجیت هر یک از این موارد، در اصول فقه با عنوان اصل مثبت موردبررسی قرار می گیرد. با درنظرگرفتن ترتیب منطقی، پیش از بحث در مورد حجیت این اصل، ابتدا باید با مفهوم اصل مثبت آشنا شد و همچنین محدوده آن را مشخص کرد. با نگاهی اجمالی به تعاریف ارائه شده از اصل مثبت از سوی علمای اصول، می توان به وضوح تفاوت ماهوی هر یک از این تعاریف را با یکدیگر مشاهده کرد. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی، به احصا و نقد تعاریف گوناگون از اصل مثبت، پرداخته شده و درنهایت تعریفی جامع ارائه شده است که بتواند دربرگیرنده تمامی عناصر اصل مزبور باشد. اصل مثبت، اصلی است که باهدف رسیدن به حکم شرعی، درصدد اثبات واسطه های غیرشرعی یا لازم، ملزوم و یا ملازم شرعی مترتب بر واسطه های شرعی و غیرشرعی است؛ بنابراین واسطه های شرعی که آثار شرعی به دنبال دارند نیز اصل مثبت خواهند بود.  

نویسندگان

زهرا وطنی

استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران- ایران؛

احمد محمدی

دانش آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران- ایران؛ (نویسنده مسئول)

جواد سلطانی فرد

دانش آموخته دکتری رشته فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران- ایران؛

حسین سلطانی فرد

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران- ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین. (۱۴۰۹ق). کفایه الاصول. یکم. قم: موسسه ...
  • آشتیانی، محمود. (بی تا). حاشیه علی درر الفوائد. یکم. قم: ...
  • آل صفوان، عبدالمعطی جعفر؛ ناصر محمد مسباع. (۱۴۲۲ق). مذاکره الاصول ...
  • ابن سینا. ( ۱۴۰۴ق). الشفاء - الطبیعیات.دوم، قم: مرعشی نجفی ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمدبن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان العرب. سوم: ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۲۸ق). فرائد الاصول. نهم. قم: مجمع ...
  • ایروانی، باقر. (۱۴۲۹ق). کفایه الاصول فی اسلوبها الثانی. یکم. نجف ...
  • بجنوردی، حسن. (بی تا). منتهی الاصول (طبع قدیم). دوم. قم: ...
  • تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین. (۱۴۱۲ق). الحاشیه علی تهذیب المنطق. ...
  • جزایری، محمدجعفر. (۱۴۱۵ق). منتهی الدرایه فی توضیح الکفای. چهارم. قم: ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۳ش)، ترمینولو‍‍ ژی حقوق. چهاردهم. تهران: گنج ...
  • جمعی از پژوهشگران زیرنظر شاهرودی، سید محمود هاشمی شاهرودی. ...
  • حسینی شیرازی، صادق. (۱۴۲۷ق). بیان الاصول. دوم قم: دار الانصار ...
  • حسینی شیرازی، محمد. (۱۴۲۱ق). الوصائل الی الرسائل. دوم. قم: موسسه ...
  • حسینی، سیدمحمد. (۱۴۱۵ق). معجم المصطلحات الاصولیه. یکم. بیروت: موسسه المعارف ...
  • (۲۰۰۷م) الدلیل الفقهی تطبیقات فقهیه لمصطلحات علم الاصول، یکم. دمشق: ...
  • حکیم، محمدتقی بن محمد سعید. (۱۴۱۸ق). الاصول العامه فی الفقه ...
  • خلاف، عبدالوهاب، (بی تا) علم اصول الفقه. هشتم. بی جا: ...
  • خواجه نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد. (۱۳۹۵ش). اساس الاقتباس. دوم. تهران: ...
  • خوانساری، محمد. (۱۳۹۴ش). منطق صوری. چهل وهشتم. تهران: انتشارات دیدار ...
  • خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۲۲ق). مصباح الاصول. یکم. قم: موسسه احیاء ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر. (۱۴۱۹ق). مصادر الفقه الاسلامی و منابعه. یکم. ...
  • (۱۳۸۳ش). اصول الفقه المقارن فیما لا نص فیه. یکم. قم: ...
  • (۱۳۸۷ش). الموجز فی اصول الفقه. چهاردهم. قم: موسسه الامام الصادق۷. ...
  • (۱۳۸۳ش). رسائل اصولیه. یکم. قم، بی نا ...
  • شیرازی، قطب الدین. (۱۳۶۵ش). دره التاج (منطق). سوم. تهران: انتشارات ...
  • صدر، سیدمحمدباقر. (۱۴۱۷ق). بحوث فی علم الاصول. یکم. بیروت: الدار ...
  • طباطبایی، سیدمحمد بن علی. (۱۲۹۶ق). مفاتیح الاصول. یکم. قم: موسسه ...
  • عبد المنعم، محمود عبدالرحمان (بی تا). معجم المصطلحات و الالفاظ ...
  • عراقی، ضیاءالدین. (۱۴۱۱ق). منهاج الاصول. یکم. بیروت: دار البلاغه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۲۵ق). نهایه الوصول الی علم ...
  • فرصت شیرازی، میرزامحمد. (۱۳۶۱ش). اشکال المیزان. تهران: انتشارات اسلامیه ...
  • فقیه، محمدتقی. (۱۴۱۸ق). مبانی الفقیه. یکم. بیروت: دار الاضواء ...
  • قرشی بنایی، علی اکبر. (۱۴۱۲ق). قاموس قرآن. ششم. تهران: دار ...
  • قطب الدین رازی، محمدبن محمد. (۱۳۸۶ش). تحریر القواعد المنطقیه ...
  • مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود. (۱۳۹۲ش). رهبر خرد. یکم. بی جا: انتشارات عصمت ...
  • محمدی بامیانی، غلامعلی. (۱۹۹۷م). دروس فی الرسائل. یکم. قم: دار ...
  • مشکینی، میرزاعلی. (۱۴۱۶ق). اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها. ششم. قم: ...
  • مشکوه الدینی، عبدالمحسن. (۱۳۶۲ش). منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه ...
  • مصطفوی، حسن. (۱۴۳۰ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. سوم. بیروت: ...
  • مظفر، محمدرضا. (۱۴۳۰ق). اصول الفقه. پنجم. قم: انتشارات اسلامی. ...
  • (۱۴۳۳ق). المنطق. نهم. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • ملاهادی سبزواری. (۱۳۷۹ش). شرح منظومه. تهران: نشر ناب ...
  • نائینی، محمدحسین. (۱۳۷۶ش). فوائد الاصول. یکم. قم: جامعه مدرسین حوزه ...
  • نمایش کامل مراجع