ارزیابی تغییرات مکانی و واکنش علف های هرز به عملیات زراعی متداول در یک مزرعه چغندرقند در مشهد

این پژوهش در سال زراعی ۱۳۸۲ در یکی از مزارع چغندرقند دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. به منظور توصیف الگوهای تغییرات مکانی و تراکم علف هرز سلمه تره، تاجریزی سیاه، تاج خروس، خرفه، سوروف و پیچک به عنوان مهم ترین علف های هرز یک ساله و چندساله رایج در مزارع چغندرقند از روش های ژئواستاتیستیک استفاده شد. نمونه برداری به روش سیستماتیک در فواصل نمونه برداری ۷ متر× ۷ متر و کادرهای ۵/۰ متر× ۵/۰ متر، در سه مرحله، قبل از تیمار پس رویشی، بعد از تیمار پس رویشی و قبل از برداشت انجام گرفت. پیوستگی تغییرات مکانی متغیرها، با استفاده از توابع واریوگرام بررسی و نقشه های توزیع و پراکنش گونه ها ترسیم شد. واریوگرام ها نشان دادند که تغییرات کلیه متغیرها تصادفی نبوده است. بیشترین دامنه تاثیر مربوط به تاجریزی سیاه با ۷/۱۴۲ متر در مرحله اول نمونه برداری و کمترین دامنه تاثیر مربوط به خرفه با ۵/۱ متر در مرحله اول نمونه برداری به دست آمد. قوی ترین هم بستگی مکانی در تاج خروس، در مرحله سوم نمونه برداری و کمترین هم بستگی مکانی مربوط به تاجریزی سیاه در مرحله اول نمونه برداری بود. نقشه های توزیع مکانی، توزیع لکه ای علف هرز را تایید کرد. یک لکه علف هرز از یک نقطه پرتراکم تشکیل شده که به تدریج به سمت حاشیه از تراکم آن کاسته می شود. اکثر لکه ها در جهت ردیف های کاشت و آبیاری کشیدگی داشتند و ساختار لکه ها نیز در طی فصل رشد تغییر کرد. داشتن هر گونه اطلاعاتی پیرامون توزیع علف های هرز در مزارع می تواند در بهبود تصمیم گیری هایی مانند، کاربرد علف کش ها، انتخاب نوع علف کش یا مقدار کاربرد علف کش، مفید واقع شود. هم چنین داشتن چنین اطلاعاتی می تواند در طراحی بهتر برنامه های کنترل علف های هرز نیز مفید باشد.