سنجش تاب آوری شهری در برابر خطر زمین لرزه (موردمطالعه: کلان شهر تبریز)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 357

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEH-9-4_011

تاریخ نمایه سازی: 9 خرداد 1400

چکیده مقاله:

با توسعه مداوم شهرنشینی و افزایش عدم اطمینان و خطرپذیری، تاب آوری به معیار مهمی برای ایمنی شهری تبدیل شده است. سامانه­های شهری به عنوان سامانه­های فضایی پویا و باز، نمودهای پیچیده مشخصی را ارائه می­نمایند؛ بنابراین، درک تاب آوری شهری از منظر نظریه سامانه­­های پیچیده برای دستیابی به درک کامل از ترکیب و سازوکار عملکرد سامانه­های شهری و سپس بهبود ماهیت علمی شناخت و پژوهش­های سامانه شهری حائز اهمیت است. مناطق شهری، بیشینه جمعیت کشور را در خود جای داده­اند و علاوه بر گره­های مصرف منابع و کانون­های نوآوری، از لحاظ نظری و عملی به عرصه عمده آزمون تاب آوری در برابر مخاطرات طبیعی به­ویژه زمین­لرزه تبدیل شده­اند. پژوهش حاضر با هدف سنجش تاب آوری شهر تبریز به عنوان بزرگ­ترین کانون جمعیتی شمال باختری ایران و درعین حال یکی از لرزه­خیزترین شهرهای کشور در برابر خطر زمین­لرزه انجام شده است. این پژوهش از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی است. بر این اساس تاب آوری شهری تبریز بر مبنای ۱۴ معیار در قالب ۴ مولفه اصلی (تاب آوری اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی) به روش دلفی و توسط ۵۰ نفر خبره مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای واکاوی داده ها، از آزمون های t تک نمونه ای، فریدمن، کندال و تحلیل مسیر در قالب نرم­افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت تاب آوری شهر تبریز در برابر وقوع زمین­لرزه احتمالی بعد اجتماعی، ۱۹/۲؛ در بعد اقتصادی، ۳۷/۲؛ در بعد نهادی، ۹۴/۱؛ و در بعد کالبدی ۵۷/۲ است. در مجموع میزان تاب آوری شهر تبریز در برابر زمین­لرزه، با میانگین ۳۳/۲  نامطلوب است. از بین مولفه های چهارگانه، مولفه کالبدی با مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم ۵۶۰/۰ آلفا را تبیین نموده و موثرترین مولفه در تاب آوری شهر تبریز است. ابعاد چهارگانه تاب آوری، روی هم رفته توانستند ۳۴۵/۰ از تاب آوری شهر تبریز را تبیین نمایند.

کلیدواژه ها:

تاب آوری اجتماعی و اقتصادی ، تاب آوری نهادی و کالبدی ، خطر زمین لرزه ، تاب آوری شهری ، تبریز

نویسندگان

فروغ نامجو

دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

رسول صمدزاده

دانشیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

محمد تقی معصومی

استادیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسدی، مهسا؛ زیاری، کرامت الله؛ وطن خواهی، محسن؛ ۱۳۹۷. سنجش ...
  • بهتاش، فرزاد؛ علی کی­نژاد، محمدرضا؛ پیربابایی، محمدتقی؛ عسگری، علی؛ ۱۳۹۲. ...
  • پاشاپور، حجت اله؛ پوراکرمی، محمد؛ ۱۳۹۶. سنجش ابعاد کالبدی تاب­آوری ...
  • پورشریفی، جواد؛ قلعه­نویی، محمود؛ ۱۳۹۳. «تاب آوری شهری رویکردی جدید ...
  • دلاور، نسرین؛ ۱۳۹۶. برنامه­ریزی راهبردی ارتقای تاب آوری محلات شهر ...
  • رمضان­زاده لسبوئی، مهدی؛ بدری، علی؛ ۱۳۹۳. تبیین ساختارهای اجتماعی- اقتصادی ...
  • رمضان­زاده لسبوئی، مهدی؛ درستکار گل­خیلی، هما؛ ۱۳۹۳. سرمایه­های شهروندان در ...
  • زرکانی، علیرضا؛ شیخ الاسلامی، علیرضا؛ پریزادی، طاهر؛ ۱۳۹۸. تحلیل وضعیت ...
  • ساسان­پور، فرزانه؛ آهنگری، نوید؛ حاجی­نژاد، صادق؛ ۱۳۹۶. ارزیابی تاب آوری ...
  • شکری فیروزجاه، پری؛ ۱۳۹۷. سنجش میزان تاب آوری شهرها در ...
  • صمدزاده، رسول؛ ۱۳۹۸. ژئومورفولوژی ایران. انتشارات سمت. چاپ نخست. تهران ...
  • غفاری، عطا؛ پاشازاده، اصغر؛ آقایی، واحد؛ ۱۳۹۶. سنجش و اولویت­بندی ...
  • نظم­فر، حسین؛ پاشازاده، اصغر؛ ۱۳۹۷. ارزیابی تاب آوری شهری در ...
  • Aljaberin K., ۲۰۱۲. Community resilience framework for an earthquake prone ...
  • Coaffee J., ۲۰۱۰. Protecting vulnerable cities: the UK’s resilience response ...
  • Coghlan A, Norman S., ۲۰۱۴. Trans-Tasman collaboration setting the new ...
  • Coghlan A, Norman, S., ۲۰۱۴. Trans-Tasman collaboration setting the new ...
  • Davis I., ۲۰۱۴. The application of performance targets to promote ...
  • Dogulu CK, Ikizer G., ۲۰۱۶. How do survivors perceive community ...
  • EStoon M., ۲۰۱۶. The effects of urban patterns on ecosystem ...
  • Folke C, Carpenter, S, Walker B, Scheffer M, Elmqvist T, ...
  • Kalfe R., ۲۰۱۱. Post-disaster Reconstruction of the Built Environment: Rebuilding ...
  • Maguire B, Hagan, P., ۲۰۱۵. “Disasters and communities: understanding social ...
  • Marana P, Eden C, Eriksson H, Grimes C, Hernantes J, ...
  • Matyas D, Pelling M., ۲۰۱۴. Positioning resilience for ۲۰۱۵: The ...
  • Mitchell, T., & Harris, K., ۲۰۱۲. Resilience: A risk management ...
  • Shim Heon J., & Kim Il., Ch., ۲۰۱۵. Measuring Resilience ...
  • نمایش کامل مراجع