اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نگرانی و انعطاف پذیری شناختی مادران کودکان اتیستیک

زمینه هدف: والدی دارای فرزند اتیستیک در زندگی خانوادگی با چالش های متعددی روبرو می شوند که سلامت روان و کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که شواهد مستدلی مبتنی بر درمان قطعی این گروه از کودکان وجود ندارد، والدین همواره بار سنگینی را به دوش می کشند. علاوه بر این، به این دلیل که مادر اولین شخصی است که به طور مستقیم با کودک ارتباط برقرار می کند. معمولا احساس گناه، ناکامی و محرومیت ناشی از عادی نبودن کودک را تجربه می کند که می تواند منجر به گوشه گیری، بی علاقگی به برقراری با محیط پیرامون، احساس خود کم بینی، بی ارزشی، غم و کاهش عزت نفس شود و در نهایت سلامت روانی مادر را به خطر می اندازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نگرانی و انعطاف پذیری شناختی ماد ران کودکان اتیستیک انجام شد. روش پژوهش: این پزوهش به شیوه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل انجام شده است. از میان مادرانی که داوطلب حضور در این پژوهش شدند، سی نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. جهت ارزیابی نگرانی و انعطاف پذیری شناختی شرکت کنندگان از دو پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا PSWQ و انعطاف پذیری شناختی CFI استفاده شد. برنامه مداخله پژوهش حاضر نیز شامل شش مهارت ضروری (شناسایی ارزش ها، پذیرش، گسلش، ذهن آگاهی، عمل متعهدانه و خود به عنوان زمینه) درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بود و به صورت گروهی طی ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای در طول ۱۲ هفته اجرا گردید. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر نشان داد که این برنامه مداخله به طور معناداری منجر به کاهش نگرانی مادران و افزایش انعطاف پذیری شناختی آن ها در مقابل مادران گروه کنترل شد و این نتایج پس از گذشت یک ماه در مرحله پیگیری نیز همچنان ادامه یافت. نتیجه گیری: به طور کلی مکانیسم اثر برنامه درمانی این پژوهش را می توان چنین خلاصه نمود پذیرش روانی، جدا کردن خود از افکار خویش، متمایز کردن خود و تجربیاتشان، شناسایی ارزش های اصیل و تبذیل آن ها با اهداف رفتاری تعهد به عملی شدن این اهداف. لذا می توان چنین نتیجه گیری نمود که برنامه مداخلهه مورد استفاده در پژوهش حاضر می تواند منجر به ارتقای سلامت روان مادران کودکان اتیستیک و در نهایت خانواده سالم تر و پویاتر شود.