بازخوانی پدیده اختلاف قرائات از نگاه نصر حامد ابوزید

دکتر نصر حامد ابوزید از دگراندیشان دینی است که در زمینه مسائل علوم قرآنی، از جمله پدیده اختلاف قرائات، دیدگاه هایی بعضا متفاوت از آرای پیشینیان عرضه کرده است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش کتابخانه ای و اسنادی و با نگاهی تحلیلی سیر قرائت پژوهی ابوزید را مرور کرده و برخی چالش های موجود در آن را به نقد و ارزیابی بنشیند. وی اختلاف قرائات را در پیوند با سرشت الفاظ قرآن مورد مطالعه قرار داده، توجیه عقلی اختلافات قرائات را در دیدگاه اشاعره مبنی بر حدوث و قدم قرآن و توجیه نقلی آن را در احرف سبعه می جوید و ضمن اعتقاد به جواز قرائت به معنا، تثبیت قرائات را ناشی از دخالت تعصب قرشی می داند. دیدگاه های وی به دلیل تعارضات درون مجموعی و برون مجموعی مخدوش و گاهی نیز برگرفته از آرای مستشرقان است.