آن مرد سلطانی؛ استاد ابومنصور (نمونه ای از حضور زردشتیان در تشکیلات دیوانی و سپاهی آل بویه)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 325

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-31-49_001

تاریخ نمایه سازی: 2 تیر 1400

چکیده مقاله:

جامعه زردشتی ایران با فروپاشی دولت ساسانی و چیرگی اسلام، فراز و فرودهای بسیاری دید؛ البته نه آن گونه مطرود شد که گمان می­رود و نه توانست اقتدار پیشین را حفظ کند. جامعه زردشتی بر آن شد تا با اثبات صاحب کتاب بودن و قرار گرفتن در کنار دیگر ملل اهل کتاب و پرداخت جزیه، ادامه حیات خویش را ممکن سازد. وجه دیگر امکان حیات آنان، در قالب حضور فعال در امور دیوانی و حفظ این جایگاه تا سده پنجم قمری بود. زردشتیان دبیران و دیوانیان دقیق و ماهری بودند. دولت امیران آل بویه که در پی احیای سنت­های ایرانی بود، فرصت بیشتری به دیوانیان زردشتی داد. موضوع این گفتار به شیوه تحلیل تاریخی، بررسی یکی از شخصیت­های زردشتی به نام ابومنصور است که در زمان بهاءالدوله دیلمی (حک: ۳۷۹-۴۰۴ق) ضمن حفظ جایگاه علمی و دینی خود نزد هم دینانش، مصدر خدمات مهم دیوانی بود. نام و یاد او با عنوان «استاد ابومنصور» که نشانگر جایگاه علمی اوست، در منابع نویافته زردشتی و همچنین در متون تاریخی عربی آمده است. او با بهره گیری از شهرت و جایگاه خویش توانست در تدوین و جمع آوری منابع دینی زردشتی نقش ساز باشد و با نفوذ سیاسی و دیوانی توانست جایگاه زردشتیان را در ساختار قدرت آل بویه ارتقا دهد. آزادی نسبی مذهبی این دوره، رشد شخصیت های زردشتی را فراهم ساخته بود.

نویسندگان

حمیدرضا دالوند

استادیار پژوهشکده زبان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ. ...
  • ابن اثیر، عزالدین علی (۱۳۸۳)، تاریخ کامل، ترجمه حمیدرضا آژیر، ...
  • ....................................... (۱۹۷۸م)، الکامل فی التاریخ، ج۷، بیروت: دار الفکر.. ...
  • بلر، شیلا (۱۳۹۴)، نخستین کتیبه ها در معماری دوران اسلامی ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۷۶)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به ...
  • تقی زاده، حسن (۱۳۹۲)، مدارک گاهشماری، به کوشش ایرج افشار، ...
  • حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (۱۳۷۵)، تاریخ نیشابور، ترجمه محمدبن حسین خلیفه ...
  • دالوند، حمیدرضا (بهار و تابستان ۱۳۹۷)، «کانون­های زردشتی فارس و ...
  • دومناش (۱۳۸۵)، « ادبیات زردشتی پس از فتوح مسلمانان»، تاریخ ...
  • الروذراوری، ابوشجاع محمدبن الحسین (۱۹۱۹)، تاریخ هلال صابی یا ذیل ...
  • ......................................................................... (۱۳۷۹)، ذیل کتاب تجارب الامم ابوعلی مسکویه الرازی، حققه ...
  • قمی، حسن بن محمد (۱۳۶۱)، تاریخ قم، ترجمه حسن بن ...
  • گنجینه دستنویس های پهلوی ۱۹، دستنویس ش د ۹۰، یسنا ...
  • محمودبن عثمان (۱۹۴۳م)، فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، به تصحیح ...
  • مخلصی، محمدعلی (تابستان ۱۳۸۳)، «بررسی و پژوهشی در دو کتیبه ...
  • Anklesaria, B. T. (۱۹۶۹), The Pahlavi Rivāyat of Āthur Farnbag ...
  • de Blois, F. (۲۰۰۳), “the reform of the zoroastrian calendar ...
  • Frye, Richard Nelson (۱۹۷۳), Sasanian remains from Qasr -i Abu ...
  • Madan (۱۹۱۱), the Pahlavi Dinkard, Bombay.. ...
  • Weber, D. (۲۰۰۸), “New Arguments for Dating the Documents from ...
  • List of sources with English handwritin ...
  • Persian and Arabic Sources. ...
  • Dālvand, Ḥamīd Reżā (۲۰۱۸), “Zoroastrian Community of Fars Province and ...
  • Ebn Aṯīr, ‘Ez al-Dīn ‘Alī (۱۹۷۸), Al-Kāmil fi al-Tārīḵ, Vo. ...
  • Ebn Aṯīr, ‘Ez al-Dīn ‘Alī (۱۳۸۳ Š.), Tārīḵ-e Al-Kāmil, translated ...
  • Ganĵīneh Dastnevīshā-ye Pahlavī ۱۹, Dastnevīs-e ۹۰, Yasnā (Pahlavi Translation, Part ...
  • Ḥākim Neyšābūrī, Abu Abdullāh (۱۳۷۵ Š.), Tārīḵ-e Neyšābūr, translated by ...
  • Maḥmūd b. ‘Oṯmān (۱۹۴۳), Firdos al-Moršidīya fi Asrār al-Ṣamadīa, edited ...
  • Moḵleṣī, Moḥammad ‘Alī (Summer ۱۳۸۳ Š.), “Barrsī va Peĵūhešī dar ...
  • Qomī, Ḥasan b. Moḥammad (۱۳۶۱ š.), Tārīḵ-e Qom, translated by ...
  • Al-Rūẕrāvarī, Abu Šoĵā’ Moḥammad b. al-Ḥoseyn (۱۹۱۹), Tārīḵ-e Hilāl Ṣābī ...
  • Al-Rūẕrāvarī, Abu Šoĵā’ Moḥammad b. al-Ḥoseyn (۱۳۷۹ Š.), Ẕail-e Kitāb ...
  • Tafażolī, Aḥmad (۱۳۷۶ Š.), Tārīḵ-e Adabīāt-e Īrān-e Pīš az Eslām, ...
  • Taqīzādehm Ḥasan (۱۳۹۲ Š.), Madārek-e Gāhšomārī, edited by Īraĵ Afšār, ...
  • Anklesaria, B. T. (۱۹۶۹), The Pahlavi Rivāyat of Āthur Farnbag ...
  • Blair, Sheila (۱۹۹۱), The Monumental Inscriptions from Early Islamic Iran ...
  • de Blois, F. (۲۰۰۳), “the Reform of the Zoroastrian calendar ...
  • De Menasce, J. (۱۹۷۵), “Zoroastrian Literature after the Muslim Conquest”, ...
  • Frye, Richard Nelson (۱۹۷۳), Sasanian remains from Qasr -i Abu ...
  • Madan (۱۹۱۱), the Pahlavi Dinkard, Bombay.. ...
  • Weber, D. (۲۰۰۸), “New Arguments for Dating the Documents from ...
  • نمایش کامل مراجع