راهبردهای مدیریت نقاهتگاه های مبتلایان به کروناویروس در ایران: نامه به سردبیر

سردبیر محترم استفاده از سطوح مراقبت جایگزین یکی از شاخص های مدیریت عملکرد و پاسخگویی در بیمارانی است که به مراقبت حاد و طولانی مدت احتیاج ندارند (۱). در اوایل شیوع و همه گیری ویروس کرونا در کشور ایران، احداث نقاهتگاه ها با هدف استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت درمانی و رفع نیازهای مبتلایان بدون امکان قرنطینه خانگی راه اندازی شدند. با تمام تلاش هایی که در راستای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی برای بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در نقاهتگاه ها در کشور ایران انجام گرفت، برای مدت زمان کوتاهی این مکان ها پابرجا ماند و به دلیل سردرگمی مسئولین در استان ها و عدم هزینه اثربخشی، استفاده از این مراکز ماندگار نبود. تدوین استانداردها و قوانین و مقررات یکسان جهت ابلاغ سراسری در کشور به منظور پیاده سازی مناسب نقاهتگاه ها، حائز اهمیت می باشد. در این گزارش، به منظور بهبود ارائه خدمات در نقاهتگاه ها، پیشنهادات در سه سطح کلان، میانی و اجرایی بیان می گردد. سطح سیاستگذاری و کلان تعریف هدف از ایجاد نقاهتگاه: به منظور راه اندازی نقاهتگاه های استاندارد، در ابتدا ارائه تعریف دقیق از نقاهتگاه توسط ستادهای اصلی مقابله با کووید ۱۹، ضروری به نظر می رسد به طوریکه پس از مشخص نمودن هدف، اهمیت امر متولی مدیریتی و اجرایی نقاهتگاه ها در مجموعه نظام سلامت بارز می شود. مشخص شدن متولی اصلی نقاهتگاه ها: تدوین دستورالعمل ها و بخشنامه های مرتبط با نقاهتگاه و ابلاغ به استان ها توسط وزارت بهداشت  (استاندارد نیروهای انسانی مورد نیاز، تعداد نیروی انسانی، پروتکل مشخص جذب نیروهای مردمی و داوطلبی، ارائه خدمات و غیره) هماهنگی های درون بخشی و بین بخشی: از مهمترین فاکتورهای اثرگذار بر فعالیت های مشارکتی از جمله راه اندازی نقاهتگاه ها، مشارکت درون بخشی و برون بخشی می باشد  که در قالب پروتکل های مشخص، باید نقش هر سازمان و انتظارات از آن تعیین گردد تا تداخل وظایف و بی نظمی ایجاد نشود. ایجاد هماهنگی و مشارکت بین سازمان های استانداری، شهرداری، فرمانداری، نیروهای نظامی، انتظامی، شبکه بهداشت و درمان، مراکز بهداشت و بیمارستان ها در راه اندازی نقاهتگاه ها باید از ضروریات مدنظر سطوح کلان باشد. تعریف و پررنگ نمودن نقش بیمه ها در پوشش هزینه های نقاهتگاه ها: با همکاری بیمه ها در پوشش هزینه های نقاهتگاه، انگیزه بیمارستان ها و استانداری و فرمانداری استان ها افزایش خواهد یافت. تعریف سامانه فرماندهی حادثه: از مهمترین حوزه های ارتقاء نظام سلامت کشورها در زمینه مدیریت بحران، سامانه فرماندهی حادثه می باشد. نبود دستورالعمل مشخص و واحد در این خصوص از سوی وزارت بهداشت خود گاها زمینه ساز اختلاف نظر در زمینه  راه اندازی و مدیریت نقاهتگاه ها بین حوزه های درمان و بهداشت شده است. سطح میانی : تخصیص نیروی انسانی: بر اساس تجارب کوتاه مدت راه اندازی نقاهتگاه ها، مطابق با تخمین میانگین تعداد بیماران مبتلا در هر استان، به پزشک، پرستار، کارشناس بهداشت محیط، کارشناس تغذیه، روانشناس، نگهبان، نیروهای خدماتی مورد نیاز است. وجود نیروهای داوطلبی از جمله دانشجویان پرستاری و نیروهای هلال احمر کمک شایانی خواهد نمود و وجود پروتکل مشخص جذب نیروهای داوطلب مردمی، شیوه های آموزشی این گروه ها و چگونگی به کارگیری آنان امری مهم می باشد که سطح میانی باید در راستای تامین و اختصاص آن گام های لازم را بردارد. تامین فضای فیزیکی متناسب با شرایط بحرانی: فضاهای ورزشی، هتل ها، مراکز تجاری، نمایشگاهی به عنوان مکان های کاربردی برای نقاهتگاه ها، در نظر گرفته شد (۲, ۳). با توجه به اهمیت استقرار فضاهای فیزیکی نقاهتگاه ها، استفاده از روش های مکان یابی بهینه حائز اهمیت می باشد. در جهت ایمنی ساختمان های منتخب برای نقاهتگاه ها، سنجش ارزیابی خطر و رفع مشکلات و نقاط آسیب پذیر نیز باید مدنظر مسئولین قرار بگیرد. تجهیزات و تسهیلات: وجود اتاق احیای قلبی ریوی با تجهیزات شامل ترالی احیای قلبی ریوی، مانیتورینگ قلبی، پالس اکسی متر، ترمو اسکن، اکسیژن، دستگاه الکتروشوک، دستگاه نوار قلب، گلوکومتر در نقاهتگاه ها از ضروریات می باشد. تامین غذا، لباس، یخچال، امکانات زیستی، وسایل حفاظت فردی برای کارکنان و بیماران نیز باید توسط سطح میانی و شهر مربوطه، مدنظر قرار بگیرد. تمهیدات لازم برای مستند سازی اطلاعات: مستند سازی و ثبت اطلاعات بیماران در سامانه های الکترونیکی در نقاهتگاه ها باید با دقت انجام شود و اطلاعات ارجاع و خدمات ارائه شده باید متصل به سامانه های بیمارستانی باشدکه هماهنگی های آن باید در سطح میانی انجام شود. تدوین پروتکل های مورد نیاز توسط سطح میانی: پروتکل و فرآیند چگونگی انتقال بیماران از نقاهتگاه به مراکز درمانی در صورت بدحال شدن بیمار و ضرورت هماهنگی کامل با اورژانس پیش بیمارستانی از جمله پروتکل های راهنمای ضروری در جهت مدیریت نقاهتگاه ها می باشد.   سطح اجرایی: ارائه خدمات براساس پروتکل های ابلاغی برنامه ریزی لازم جهت ارائه خدمات بر اساس همکاری های بین بخشی ایجاد بانک اطلاعاتی کامل از بیماران و وضعیت آن ها پیگیری پس از ترخیص: پیگیری پس از ترخیص از جمله اقدامات رضایت بخش کادر اجرایی نقاهتگاه ها می تواند باشد. وجود امکانات تفریحی و سرگرمی جهت پایدار کردن حضور بیماران تا سپری شدن دوره نقاهت قابلیت استفاده از اینترنت به منظور تماس های مجازی با سایر افراد خانواده در ارتقا سلامت روان آن ها