بررسی رواناب سطحی و زیرسطحی دامنه های حوزه های آبخیز با خاک ماسه لومی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز شهر استهبان

حوزه ­های آبخیز از یکسری دامنه های شیب دار تشکیل شده که رواناب سطحی و زیرسطحی آن ها به وسیله شبکه آبراهه ها به خروجی حوضه منتقل می­ شود. در حوضه­ های با دامنه های با نفوذپذیری بالا و پوشش گیاهی مناسب، مقدار رواناب زیرسطحی از اهمیت بالاتری برخوردار می شود. در این تحقیق، از یک مدل آزمایشگاهی باران ساز هیدرولوژیکی به طول ۱.۹۲ متر و عرض یک متر و عمق ۰.۳۵ متر استفاده شد که مقادیر جریان سطحی و زیرسطحی به وسیله دو سرریز مختلف اندازه گیری شد. خاک تحت آزمایش از خاک های انجیرستان های شهر استهبان که از نوع ماسه لوم دار است انتخاب شد. آزمایش ها تحت چهار زاویه شیب ۰.۱، سه، شش و نه درجه و تحت بارش های ۳۱.۷۳، ۴۷.۶ و ۶۳.۴۶ میلی متر بر ساعت انجام گرفت. بر اساس نتایج، تغییرات شیب صفحات از ۰.۱ به سه درجه باعث کاهش ۵۰ درصدی جریان زیرسطحی و افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی جریان سطحی در بارش های مختلف شد ولی از شیب سه به نه درجه  تاثیر محسوسی در دو جریان مشاهده نشد و در تغییرات شیب شش به نه درجه کاهش نه درصدی جریان زیرسطحی و دو درصدی جریان سطحی مشاهده شد. افزایش شدت بارندگی باعث افزایش مقادیر هیدروگراف جریان سطحی و زیرسطحی شد. نسبت جریان سطحی به زیرسطحی به طور متوسط بین ۷.۵ تا ۱۴.۵ برابر جریان زیرسطحی در سه بارش برای خاک ماسه ای لوم دار تغییر کرد. با افزایش شیب، مقدار جریان سطحی بیشتر و نفوذ کمتر می شود. در این تحقیق ضمنا دو معادله رگرسیونی غیرخطی برای محاسبه ماکزیمم سطحی و زیرسطحی ارائه شد که تابعی از طول، شیب و شدت بارندگی دامنه می ­باشد.