اهداف و پیامدهای تغییر ساختار بودجه در نخستین دوره مجلس شورای ملی( ۱۲۸۵ -۱۲۸۷ )

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 292

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSEH-9-2_003

تاریخ نمایه سازی: 27 تیر 1400

چکیده مقاله:

یکی از اهداف مهم انقلاب مشروطه، تغییر و بهبود نظام مالی حکومت قاجار بود. با انقلاب مشروطه، مجلس شورای ملی به عنوان نهادی نو ظهور در تشکیلات اداری ایران، در راس تحولات مالی حکومت قرار گرفت. این  پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که اهداف و چالش های مجلس اول شورای ملی در تغییر و تحول نظام بودجه نویسی چه بود و چه نتایج و پیامدهایی داشت. بودجه متمرکز و متوازن هدف اصلی مجلس بود و در راستای آن؛ افزایش درآمد، کاهش مخارج دربار و دولت در دستور کار قرار گرفت. بنابراین مجلس، جهت افزایش درآمد؛ «تیول داری» و «تسعیر جنس» را لغو کرد و مالیات «تفاوت عمل» را جزو مالیات اصلی قرار داد اما چون زمینه ی ساختاری آن آماده نبود نتایج مثبتی به دنبال نداشت. همچنین تاسیس بانک ملی با هدف جلوگیری از استقراض خارجی و جبران کسری بودجه مطرح شد اما چون دولت در تشکیل آن ناکام بود بار دیگر زمینه وام خارجی در دولت های بعدی را به وجود آمد. هر چند مجموعه این برنامه ها با هدف تعادل بودجه رخ داد اما نتوانست روند کاهشی درآمد که از اواخر دوره ی ناصری آغاز و در دوره مظفری همچنان ادامه پیدا کرده بود را متوقف کند، بلکه با سرعت بیشتری ادامه پیدا کرد و کسری بودجه  بیشتری را پدید آورد. به این ترتیب اهداف و برنامه مجلس اول به علت عدم آشنایی دولت و مجلس با روش های قدیم و نوین مالی، وجود کابینه های متزلزل و نارضایتی مردم با تحول مثبتی روبرو نشد. روش تهیه و گردآوری تحقیق، اسنادی و کتابخانه ای است و نوع تحقیق تبیینی - تحلیلی است.

کلیدواژه ها:

بودجه ، مجلس اول شورای ملی ، مشروطه ، قاجار ، مالیات

نویسندگان

حسین احمدی رهبریان

دانشجوی دکتری تاریخ ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مقصود علی صادقی گندمانی

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نسخ خطی:کتابچه جمع و خرج خمسه و طارم علیا، تهران ...
  • کتابجه دستورالعمل خالصجات آذربایجان، تهران:کتابخانه و موزه و مرکز اسناد ...
  • جمع و خرج آذربایجان سال ۱۲۶۷ ق، قم :کتابخانه حضرت ...
  • کتابچه جمع خرج آذربایجان ۱۳۱۵ ق، قم :کتابخانه حضرت آیت ...
  • کتابچه دستورالعمل جمع و خرج آذربایجان ۱۳۲۷، تهران: کتابخانه و ...
  • کتابچه جمع و خرج گیلان ۱۳۲۸ ق، تهران: کتابخانه و ...
  • کتابچه جمع و خرج گروس و کرانی، تهران: کتابخانه و ...
  • کتابچه جمع و خرج عربستان سال ۱۳۰۲ق ، تهران: کتابخانه ...
  • کتابچه جمع و خرج عربستان سال ۱۲۹۹ ق ، تهران: ...
  • کتابچه جمع و خرج عربستان سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۷ق. تهران: ...
  • کتابچه جمع و خرج کاشان سال ۱۳۱۷ ق، تهران: کتابخانه ...
  • ۱۳۹۳.۰۴.۰۵۶۴۲/۰۰۰ کتابچه دستورالعمل کاشان سال ۱۳۲۳ ق، تهران ، کتابخانه ...
  • کتابچه جمع و خرج بوشهر ، تهران : کتابخانه مجلس ...
  • کتابچه جمع و خرج ابرقو و جرقویه ، تهران : ...
  • کتابچه جمع و خرج مرند ، تهران : ۱۳۲۳کتابخانه مجلس ...
  • کتابچه جمع و خرج قراچه داغ ۱۳۲۲ تهران : کتابخانه ...
  • کتابچه جمع و خرج فریدن ۱۳۰۸ ق، تهران: کتابخانه مجلس ...
  • جمع و خرج حساب کردستان ۱۳۰۱ ق ، تهران : ...
  • آدمیت، فریدون، ( بی تا) مجلس اول و بحران آزادی، ...
  • آدمیت، فریدون،( ۱۳۵۳ ) فکر دمکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ...
  • احتشام السلطنه، محمود، خاطرات احتشام السلطنه، ( ۱۳۶۶ ) به ...
  • اعتماد السلطنه ، محمد حسن،( ۱۳۵۶) روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، ...
  • اوبن، اوژن،( ۱۳۶۲) ایران امروز؛۱۹۰۶-۱۹۰۷،ایران و بین النهرین،ترجمه علی اصغر ...
  • پورآرین، فواد، ( ۱۳۸۵) انقلاب فراموش شده ، دولت های ...
  • تقی زاده ، سید حسن ( ۱۳۹۰ ) مقالات تقی ...
  • جمالزاده، محمد علی،( ۱۳۷۶ ) گنج شایگان، تهران: بنیاد موقوفات ...
  • دولت آبادی، یحیی ،( ۱۳۶۱ ) حیات یحیی، ج ۲ ...
  • رضوی، محمد نواب، ( ۱۳۸۸ ) خاطرات وکیل التولیه، ج۲ ...
  • شاپوریان، عنایت الله،( ۱۳۵۰) بیست و پنج سده مالیات، تهران: ...
  • عزیز السلطان، ( ۱۳۷۶ ) روزنامه خاطرات ملیجک ثانی، ج ...
  • عیسوی، چارلز،( ۱۳۸۸) تاریخ اقتصادی ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران ...
  • عین السلطنه، قهرمان میرزا،( ۱۳۷۸ ) روزنامه خاطرات عین السلطنه ...
  • کاتوزیان، محمد علی،( ۱۳۸۵) اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمدرضا نفیسی، ...
  • کاساکوفسکی، ولادیمیر، ( ۱۳۵۵ ) خاطرات کاساکوفسکی، ترجمه عباسقلی حلی ...
  • کرزن ،جرج،( ۱۳۷۳ ) ایران و قضیه ایران، ج ۲، ...
  • کرمانی ، مجدالاسلام کرمانی،( ۱۳۵۶ ) تاریخ انحطاط مجلس، اصفهان، ...
  • لمبتون،ا .ک س، ( ۱۳۶۲ ) مالک و زارع در ...
  • لمبتون،ا .ک س، ( ۱۳۷۵ ) ایران عصر قاجار، ترجمه ...
  • مستوفی، عبدالله،( ۱۳۸۶ ) شرح زندگانی من : تاریخ اجتماعی ...
  • مصدق، محمد، ( ۱۳۵۸) خاطرات و تاملات دکتر محمد مصدق، ...
  • ملک المورخین، عبدالحسین خان،( ۱۳۸۶) مرات الوقایع مظفری، ج۱ و ...
  • ملک زاده ، مهدی،( ۱۳۷۳ )، تاریخ انقلاب مشروطیت ،، ...
  • یکتایی، مجید،( ۱۳۴۰) تاریخ دارایی ایران، تهران: پیروز ...
  • نشریات قدیمی:روزنامه ستاره ایران( ۱۳۰۰)ش ۱۴ ...
  • روزنامه صبح صادق(۱۲۸۵)ش ۴۹ ...
  • روزنامه مجلس( ۱۲۸۵) ش ۵۷ سایت الکترونیکی :صورت مذاکرات مجلس اول ...
  • علم، محمدرضا؛ کاظمی ، سجاد، ( ۱۳۹۶ ) تاثیر انقلاب ...
  • نمایش کامل مراجع