ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی پل های خاص به منظور تداوم خدمت رسانی در شرایط بحران

پل ها یکی از عناصر کلیدی و راهبردی در شبکه ی حمل ونقل یک کشور هستند و از این رو، از اولین اهداف حملات انفجاری در زیرساخت های حمل و نقل هستند. انهدام پل ها در یک شبکه منجر به کاهش قابل توجه دسترسی و بروز تاخیر در جابه جایی می شود. به منظور مقابله و کاهش اثرات پیامدهای ناشی از این گونه تهدیدات، رعایت الزامات طراحی و ساخت بهینه ی سازه های مستحکم و مقاوم در برابر امواج انفجاری، ضروری و حیاتی است. علیرغم افزایش هر روزه ی این نوع تهدیدات در سراسر جهان، تاکنون پژوهش های بسیار محدودی در مورد ارزیابی ریسک پل انجام شده است.در این پژوهش، ضمن بررسی انواع روش های ارزیابی ریسک، به دلیل وجود ارتباط منطقی، جامعیت و سهولت استفاده، روش مطرح شده در دستورالعمل FEMA۴۵۲ انتخاب شد. به منظور تعیین اهمیت نقاط آسیب پذیر پل ها، پرسش نامه ای بر اساس معیارهای FEMA طراحی و در اختیار خبرگان و کارشناسان مرتبط قرار داده شد. در این پرسش نامه، ابتدا تهدیدات متوجه شبکه ی راه شناسایی و رتبه بندی شده و سپس، ارزش دارایی های پلمورد بررسی قرار گرفته و میزان آسیب پذیری محتمل در هر سناریوی تهدید محاسبه گردید. به منظور ارزیابی نتایج حاصل شده، یکی از پل های مسیر راه آهن درود - خرم آباد برای مطالعه ی موردی انتخاب و محاسبات ریسک روی اجزای آن صورت پذیرفت. نتایج تحلیل ها، عدد ریسک ۲۵۰ را آستانه ی تعیین دارایی های همراه با ریسک بالا و خیلی بالا معرفی نموده و بر همین اساس، عرشه و ستون با اعمال ضریب تهدید، ارزش دارایی و آسیب پذیری بیشترین عددریسک را به خود اختصاص دادند.به منظور تحلیل خرابی پل در اثر وقوع انفجار، با کمک نرم افزار ANSYS نسخه ی شماره ی ۱۵ ، پل مورد نظر مدل سازی شده و دارایی های با ریسک بالاتر از مقدار تعیین شده تحت بارهای ناشی از انفجار مقادیر مختلف TNT قرار گرفته و رفتار پل از نظر پایداری کلی و خرابی بتن مورد توجه قرار گرفت. با بررسی نتایج حاصل از مد ل سازی، راهکارهایی به منظور کاهش ریسک در مقابل تهدیدات انفجاری تروریستی ارائه گردید که به تداوم خدمت رسانی پل در زمان بحران کمک خواهد نمود.