بررسی تطبیقی آراء مفسران معتزله، اشاعره و امامیه در مسئله ابتلا و رابطه آن با عدل الهی با تاکید بر دیدگاه های تفسیری قاضی عبدالجبار، غزالی و فیض کاشانی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 251

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTT-6-12_003

تاریخ نمایه سازی: 20 مرداد 1400

چکیده مقاله:

از آنجا که رابطه ی ابتلا با عدالت الهی از جمله چالش های فکری اندیشنمدان اسلامی می باشد پژوهش حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که چگونه سنت ابتلا با عدالت خدا سازگار است،به مقایسه دیدگاه های قرآنی سه اندیشمند امامیه،معتزله و اشاعره دراین باره پرداخته تا از تدقیق در نظریات آنها، رهیافتی جامع تر پیدا کند و ضمنا نقاط قوت و ضعف دیدگاه ها معلوم گردد.مقاله حاضر با شیوه توصیف و تحلیل، ابتدا دیدگاه های قرآنی عبدالجبار ، غزالی و فیض کاشانی را پیرامون ملاک های ابتلا به دست آورده و به این نتیجه رسیده است که در بسیاری از ملاک ها همسو هستند. و در ادامه با توجه به جهت گیری های متفاوت نسبت به عدالت الهی، در مقام مقایسه آرای سه اندیشمند این نکته به دست آمد که اولا؛ بین سنت ابتلا با عدالت الهی با جهت گیری معتزله و اشاعره، همخوانی نیست و ثانیا؛ اگر چه انسان ها از سوی خداوند به امور مختلف مبتلا می شوند،در عین حال آنها با اختیار خویش اعمالی مرتکب شده و جزایی مطابق اعمال نصیبشان می شود که این عین عدالت است.در واقع این گونه مقرر شده که آنچه مطابق طبیعت بالقوه انسانی است، با ابتلا بالفعل می شود و این همان عدل الهی است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

ابوالحسن بارانی

دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه قم

محمد علی اخویان

دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات ، دانشگاه قم ، قم ،ایران

محسن ایزدی

دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات ، دانشگاه قم ، قم ،ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم۱. ابن منظور، محمدبن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت: دارصادر، ۱۴۱۴ق ...
  • دهخدا، علی اکبر؛ لغتنامه دهخدا؛ تهران: موسسه انتشاراتی و چاپ دانشگاه ...
  • راغب اصفهانی؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن؛ ترجمه: سید غلام ...
  • شیرازی، محمد حسین؛ تفسیر تبیین القرآن؛ بیروت: دارالعلوم، ۱۴۲۳ ق ...
  • عارف، سید محمدصادق و صاحبی، عبدالعلی؛ راه روشن (ترجمه کتاب المحجه البیضاء فی ...
  • غزالی، ابوحامد محمد؛ احیاء علوم الدین؛ بیروت: دارالعلم، ۱۴۰۳ق ...
  • غزالی، ابوحامد محمد؛ الاقتصاد فی الاعتقاد؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق ...
  • غزالی، ابوحامد محمد؛ الاربعین فی اصول الدین؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۹ق ...
  • فخر رازی، محمد؛ تلخیص المحصل؛ بیروت: دار الاضواء، ۱۴۰۵ق ...
  • فیض کاشانی، علامه ملامحسن؛ الوافی؛ اصفهان: مکتبه الامام امیر المومنین، ۱۳۷۰ ...
  • فیض کاشانی، علامه ملامحسن؛ ده رساله؛ اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین، ۱۳۷۱ش ...
  • فیض کاشانی، علامه ملامحسن؛ رسائل؛ قم: مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۳۸۷ش ...
  • فیض کاشانی، علامه ملامحسن؛ علم الیقین فی اصول الدین؛ قم: بیدار، ...
  • فیض کاشانی، علامه ملامحسن؛ الشافی فی العقائد و الاخلاق و الاحکام؛ ...
  • کیانی فرید، مریم؛ کلام شیعه -کلام معتزله؛ قم: دانشگاه ادیان و ...
  • محقق، محمدباقر؛ دائره الفرائد در فرهنگ قرآن؛ تهران: بعثت، بی تا ...
  • مطهری، مرتضی؛ عدل الهی؛ تهران: صدرا، ۱۳۷۲ش ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ متشابه القرآن؛ قاهره: مکتبه التراث، ۱۳۸۶ق ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ شرح الاصول الخمسه؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ تنزیه القرآن عن المطاعن؛ بی جا: دارالنهضه الحدیثه، ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ المغنی فی ابواب التوحید و العدل؛ قاهره: دارالمصریه، ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ المنیه و الامل؛ اسکندریه: دارالمطبوعات الجامعیه، ۱۹۷۲م ...
  • نبی، مجتبی؛ «تبیین و تحلیل مسئله شرور و عدل الهی از ...
  • نمایش کامل مراجع