بررسی جایگاه و نقش مقرنس کاری در معماری مساجد در ایران و تاثیر آن بر زیبایی شناسی معماری

مقرنس ها معمولا در سطوح فرو رفته گوشه های زیر سقف کار می شوند اما محل قرار گیری این عنصر تزیینی می تواند در بالای دیوارها، سقف ها گوشه ها سردرها و مانند آن ها باشد. در زیبا شناسی معماری ایرانی-اسلامی مقرنس ها نباید تنها بر زیبایی صوری متمرکز بود و سایر مراتب زیبایی را نادیده گرفت. در حقیقت مجموعه مراتب زیبایی یک اثر باید علاوه بر ادراک حسی انسان و ابزار این ادراک ، سایر قوای اداراکی او را نیز متاثر نموده و در واقع، علاوه بر ادراک حسی، ادراکات روانی و باطنی انسان نیز باید زیبایی اثر را به انسان القاء کنند. هدف تحقیق حاضر، بررسی جایگاه و نقش مقرنس کاری در معماری مساجد در ایران و تاثیر آن بر زیبایی شناسی معماری و تاثیر مقرنس بر پایداری است. روش تحقیق بصورت توصیفی تحلیلی می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد مقرنس تاثیر بسزایی بر زیبایی شناسی بصری دارد. زیبایی باید بومی و در مقرنس ها و به عبارت ساده با هویت باشد و به تعبیر دیگر هویتش با هویت جامعه هماهنگ باشد تا جامعه بهتر بتواند آن را درک و با آنارتباط برقرار کرده و در اثر تماس با آن احساس هویت نماید . بزرگترین اشکال در تقلید از الگوهای بیگانه، ایجاد بحران هویت و از خود بیگانگی در جامعه است .مقرنس های بدلیل زیبایی بصری و هویتی در شهرهای مختلف مذهبی، دارای هویت بوده و بعنوان جلوه زیبایی از هویت در معماری ایرانی اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد. مهم ترین قسمت در حوزه زیباشناسی معماری این است که معیارهای مختلف مراتب زیبایی در دسترس و مورد شناخت طراحان و برنامه ریزان باشند تا امکان ارزیابی زیبایی و تعیین مرتبه آن و همچنین شناسایی ابعادی از زندگی انسان که با زیبایی در ارتباط هست ایجاد شود. بررسی مقرنس های مختلف نشان داد مقرنس ابعاد مختلف و گوناگونی از زیبایی را در برمی گیرد. در این مقاله اصول و شاخص های معماری پایدار و توضیح آن با تاثیر مقرنس بر شاخص های معماری پایدار بررسی شده و نتایج آورده شده است. مولفه های تعریف شده پایداری در این مقاله عبارتند از: حفظ انرژی،هماهنگی با اقلیم،کاهش استفاده از منابع جدید، برآوردن نیازساکنان، هماهنگی با مجموعه اطراف، کلی گرایی، ایجاد حس تعلق خاطر ، آسایش داخل ساختمان، هویت، حس امنیت، نظم اجتماعی، خوانایی.