بررسی کارایی روش عملیات باندینگ تنه درختان کاج جهت مبارزه با لارو سوسک پوستخوار مدیترانه ای کاج، Orthotomicus erosus در بوستان جنگلی چیتگر تهران

گروه گیاه پزشکی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد- تهران، ایران پارک چیتگر تهران با دارابودن حدود ۸۷۶ هکتار، به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین بوستان های جنگلی تهران محسوبمی گردد. یکی از مهم ترین مشکلات درختان کاج در سنوات اخیر در پارک چیتگر، شیوع آفت سوسک پوستخوار کاج است که علاوه بر خسارت مستقیم و از بین بردن درختان کاج، به عنوان ناقلین بیماری های مختلف نیز عمل می کنند. به منظور مطالعه آفت، ابتدا طی دو سال ( ۱۳۹۸ الی ۱۳۹۹ ) از مناطق مختلف پارک چیتگر، نمونه برداری حشره کامل از تنه درختان کاج آلوده انجام و نوع جنس و گونه آفت با کلیدهای شناسایی مشخص شد. جهت مطالعه میزان و تغییرات جمعیت آفت، تعداد ۱۲ کانون آلوده در پارک چیتگر انتخاب و در هر کانون تعداد ۱۰ اصله درخت تا شعاع ۵۰ متری، از ابتدای سال ۱۳۹۸ شناسایی و نشاندار گردید. سپس تنه هر درخت با ترکیب بردوفیکس ( ۳۰ در هزار) و سم کلروبیروفوس ( ۵ درهزار) و کات کبود (به مقدار ۷۰ گرم به ازای هر لیتر از محلول ترکیبی با سم) تا محل انشعاب شاخهها کاملا تیمار شدند. پس از ۱۰ روز برشی به شعاع ۱۲ سانتیمتر از پوسته رویی درخت برداشته و میزان لاروهای زنده و غیره زنده شمارش و ثبت گردید. از تنه هر درخت ۳ محل روی تنه نمونه برداری انجام و شمارش و ثبت گردید. براساس مشاهدات، ظهور حشرات کامل سوسک پوستخوار در اوایل فروردین بوده و پرواز آنها تا اواسط آذر ادامه داشت و لاروها نیز از نیمه اردیبهشت تا پایان نیمه دوم مهر ماه مشاهده شدند. در طی مدت آزمایش، از ابتدای خرداد لغایت پایان مهر ماه، تعداد ۱۳۲.۶۵۰ لارو سوسک پوستخوار مدیترانه ای کاج در این روش از بین رفتند. میانگین خسارت روزانه به لاروها حدود ۸۵۳ بود. از اوایل آبان لاروها وارد فاز زمستان گذرانی شده و غیر فعال بوده و تشخیص لارو زنده و غیر زنده امری سخت بود. با توجه به نوسانات جمعیت آفت، سوسک پوستخوارمدیترانه ای کاج در تهران دارای حداقل ۶ تا ۷ نسل بود. اوج خسارت به لاروها، در تاریخ های ۱۰ تیر، ۲۰ تیر، ۳۰ تیر، ۹ مرداد، ۱۹ مرداد، ۲۹ مرداد، ۸ شهریور و ۱۸ شهریور بود. بیشترین خسارت به لاروهای سوسک پوستخوار کاج در ماه های تیر، مرداد، شهریور، با میانگین روزانه خسارت ۱۴۲۰ لارو سوسک بود. همچنین میانگین شکار کل در طی فصل های بهار، تابستان، پاییز و زمستان، به ترتیب، ۲۶۲ ، ۱۴۲۰ ، ۱۸۴ و صفر لارو به ازاء هر اصله درخت بود و بیشترین فعالیت آفت به ترتیب، در فصل های تابستان، بهار و پاییز می باشد. بررسی میزان خسارت به لاروها در کانون های مختلف پارک نشان داد که بیشترین خسارت در کانونهای شماره یک (تپه هواکش) و شماره دو (پشت سوارکاری بام) و شماره سه (بیست دوچرخه سواری) به ترتیب با میزان میانگین خسارت کل ۱۸۵۹ و ۱۲۲۴ و ۷۹۸ لارو به ازای هر کانون و کمترین شکار حشرات کامل آفت در کانون شماره هفت (شرق ایستگاه بیسم) با میزان میانگین خسارت کل ۵۲ لارو به ازاء هر کانون ثبت شده است.