معرفی و بررسی انواع ریسک نوسانات نرخ ارز و شیوه مدیریت و پوشش آن

نرخ مبادله پول رایج یک کشور با سایر کشورها را در اصطلاح «نرخ ارز» می گویند. این نرخ در کشورهای مختلف بر اساس یکی از نظام های ثابت، متغیر، چندگانه با مدیریت شناور شده تعیین می شود. سیاست تعیین نرخ ارز، تنظیم کننده جریان ورود و خروج ارز در اقتصاد ملی است و از آن طریق میزان ورود و خروج کالا و خدمات و سرمایه بین یک کشور با سایر کشورها مشخص می شود.یکی از مسائل مهم و تعیین کننده در هزینه تمام شده واحدهای صنعتی نرخ ارز و نوسانات آن است. نوساناتی که امکان برنامه ریزی را از این واحدها خصوصا واحد های صادرکننده گرفته و در اکثر مواقع بالا رفتن هزینه تولید و در نتیجه پایین آمدن توان رقابتی ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارز از جمله مسائلی است که همواره ذهن فعالان بخش های اقتصادی دریافت کنندگان وام های ارزی (دلار، یورو، و ...)، تولیدکنندگان و افرادی که در ارتباط با فعالیت های صادراتی و وارداتی هستند، را به خود مشغول کرده است.به هر حال افراد فعال در این بازارها به خاطر این نوسانات دچار مشکل خواهند بود و ممکن است این عامل در بلند مدت برای رشد اقتصادی جامعه مساله ساز باشد. در ادبیات مالی، ریسک نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک های مهم سیستماتیک تلقی می شود ونیزبا توجه به گسترش روز افزون روابط تجاری ومالی بین کشورهای مختلف، نوسانات نرخ ارز بر وضعیت اقتصادی و مالی کشورها تاثیر بسزایی دارد در واقع عدم اطمینان از میزان نوسانات ارز برای هر بنگاه اقتصادی به منزله ریسک (نااطمینانی) تلقی می شود که می تواند جریان مالی فعالیت آن را تحت تاثیر قراردهد. ازاین رو مدیریت ریسک به عنوان یکی از وظایف مهم مدیران مالی این بنگاه ها به شمار می آید. با توجه به نوسانات شدید نرخ ارز در کشور طی سالیان گذشته و آسیبی که بسیاری از بنگاه های داخلی از آن دیدند، شناسایی ریسک نوسانات نرخ ارز و بررسی راهکارهای مدیریت آن ضروری است. از این رو پژوهش حاضر ضمن تشریح ومعرفی مبانی نظری ریسک نوسانات نرخ ارز، به مشتقات مالی ومدیریت پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز، با استفاده از ابزارهای آن و نحوه مدیریت ریسک در ایران می پردازد. نتایج نشان می دهد نوسانات نرخ ارز از سه کانال عمده ریسک تبدیل، ریسک معاملاتی و ریسک اقتصادی فعالیت اقتصادی بنگاه ها را تحت تاثیر قرارمی دهد. از این رو شرکت های داخلی با توجه به تنوع ابزارهای مدیریت ریسک وجود بسترهای لازم در کشور برای پیاده سازی آنها، می توانند با شناسایی و ارزیابی این نوع ریسک، از آنها استفاده کنند