محیط شناسی امنیتی درپیشرفت اقتدار و امنیت

کشور ایران به دلیل واقع شدن در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) با مخاطرات، چالش ها و تحولاتی عمده در محیط امنیتی خوودرو به رو است. وجود ترتیبات امنیتی منطقه ای دراکثر مناطق جهان موجب شده است که کشورهای آن مناطق از سطحیمناسب از ثبات و امنیت برخوردار شوند. غرب آسیا یکی از مناطق استثنایی جهان به شمار می رود که هنوز هیچ گونه ترتیباتامنیتی توافق شده و پایداری در آن ایجاد نشده است.این منطقه همچنان باحجم وسیعی از بی ثباتی و نا امنی مواجه استوحتی با وجود موفقیت مناطق عمده جامیه بین الملل و کشورهای منطقه ای در استقرار نظام امنیتی جامع و پایدار و با وجودبرخی تلاش های انجام گرفته، هنوز هیچ گونه نشانه ای جدی از استقرار این گونه نظام امنیتی در محیط پیرامونی ایران به چشمنمی خورد.با توجه به شرایط و ویژگی های خاص منطقه غرب آسیا و تاثیرگذاری عوامل مختلف در سطوح فروملی،ملی، منطقه ای و فرامنطقه ای در امنیت آن، هرگونه ترتیبات امنیتی موفق مستلزم در نظر گرفتن تمامی عوامل و مولفه هایفوق با رویکردی تدریجی و فراگیر است. در واقع هدف اصلی مقاله، محیط شناسی امنیتی در پیشرفت اقتدار و امنیت است کهتدوین وارائه پیشنهادهایی برای مطالعات محیط شناسی امنیتی در ادبیات مطالعات استراتژیک که به عنوان یک مرحلهاز فرآیند محیط شناسی قلمداد می شود تلاش گردیده تا حد امکان مفهوم سازی مناسبی از این موضوع درابعاد امنیتی و اطلاعاتیبه روش توصیفی و تحلیلی ارائه شود. سوالات اصلی نوشتار حاضر عبارتند از: مفهوم و جایگاه محیط و محیط شناسی در مطالعاتمحیط امنیتی چیست خاستگاه مطالعات محیط امنیتی در ساختار تشکیلات امنیتی جمهوری اسلامی ایران چگونهاست الگوها و چالش ها در ابعاد و حوزه های مختلف محیط پیرامونی در ساختار امنیتی ایران کدام است از این رو محقق برایپاسخگویی به مفروضات تحقیق در این نوشتار ابتدا ضمن تبیین محیط امنیتی جهان، به مفهوم محیط و محیط شناسی، خاستگاهمطالعات محیط شناسی درمحیط های امنیتی، تفکیک و رتبه بندی محیط امنیتی، جمع آوری و تحلیل های اطلاعاتیدر مطالعات محیط امنیتی و سپس به الگوهای امنیت منطقه ای و چالش های امنیتی درمحیط پیرامونی ایران خواهیم پرداختو در پایان رویکرد امنیتی ایران در ابعاد و حوزه های مختلف محیط پیرامونی آن، با توجه به این الگوها و چالش ها ودگرگونی هایمحیط امنیتی ایران درسطح بین المللی و فرامنطقه ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نتیجه تحقیقات و مطالعات نگارنده ایناست محیط امنیتی برای نظام جمهوری اسلامی ایران باتوجه به مختصات ویژگی های آن الزامات و راهبردهای امنیتی خاصخود را دارد.امنیت ملی هرکشوری در گرو تامین هدف هایی است که از آنها به عنوان «اهداف امنیت ملی» یاد می شود. حفظاستقلال وتمامیت ارضی واشاعه ارزش های ملی و اعتقادی، تحقق رفاه مردم وثبات سیاسی کشور از مهمترین اهداف امنیت ملیاست. همچنین ارائه چارچوب روش شناختی برای مطالعات محیط شناسی امنیتی امکان پذیر است و با تلفیق رویکردهای مختلف وروش های رایج درمطالعات استراتژیک ودغدغه های مطرح در مطالعات امنیتی و عطف توجه به محیط شناسی امنیتی و رویکردزاویه بندی درحوزه محیط های امنیتی همت گماشت.