آیین های عاشورایی در دوره سلجوقی: زمینه ها و فرصت های مانایی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 329

فایل این مقاله در 42 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SHIA-7-20_006

تاریخ نمایه سازی: 9 شهریور 1400

چکیده مقاله:

با سقوط دولت آل بویه (حک.: ۳۳۴-۴۴۷ ه.ق.) و به قدرت رسیدن سلجوقیان (حک.: ۴۳۱-۵۹۰ ه.ق.) برگزاری آیین های عاشورایی، علی رغم سخت گیری های هیئت حاکمه در نیمه اول عصر سلجوقی، همچنان در میان امامیه استمرار داشت، و در منابع تاریخی کم و بیش گزارش شده است. پژوهش حاضر به آیین های عاشورایی عصر سلجوقی، زمینه ها و فرصت های مانایی و برگزاری مراسم عاشورا، گونه های عزاداری امام حسینj، عزاداری سنیان حنفی و شافعی، عزاداری زنان، مناقب خوانی، مرثیه سرایی و تعزیه پرداخته است.  یافته های پژوهش با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی نشان می دهد که زمینه ها و فرصت هایی در دوره سلجوقی وجود داشته که سبب مانایی آیین های عاشورایی بوده است. آیین های عاشورایی، و زمینه ها و فرصت هایی که موجب استمرار این آیین ها شده، هدف این پژوهش است. آیین های عاشورایی در این عصر خودجوش بوده است. هر زمان که شیعیان اوضاع و احوال سیاسی مناسب و فرصت مساعدی می یافتند، در ایام محرم، به ویژه روز عاشورا، آیین های عزاداری مخصوص امام حسینj برپا می کردند. همان آیین های عاشورایی که در عصر آل بویه وجود داشته، در این دوره هم کمابیش استمرار داشته و منقطع نشده است. 

کلیدواژه ها:

آیین های عاشورایی ، سلجوقیان ، عزاداری امام حسین  ، زمینه ها و فرصت ها

نویسندگان

مهتاب شورمیج

دانش آموخته تاریخ تشیع اثناعشری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

محمد شورمیج

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، ایران

منصور داداش نژاد

دانشیار گروه تاریخ، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

علی آقانوری

دانشیار گروه تاریخ تشیع اثناعشری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر جزری، علی بن محمد (۱۳۶۴). کامل تاریخ بزرگ ...
  • ابن اثیر شیبانی جزری، علی بن محمد (۱۳۸۵/۱۹۶۵). الکامل، بیروت: ...
  • ابن الجوزی، ابو الفرج عبد الرحمن بن علی بن محمد ...
  • ابن العماد، عبد الحی بن احمد (۱۴۰۶/۱۹۸۶). شذرات الذهب فی ...
  • ابن فوطی، عبد الرزاق بن احمد (۱۴۱۶). مجمع الآداب فی ...
  • ابن کثیر الدمشقی، ابو الفداء الحافظ (۱۴۱۲/۱۹۹۲). البدایه والنهایه، ...
  • ابن بابویه رازی، منتجب الدین علی بن عبیدالله (۱۳۶۶). الفهرست، ...
  • ابن طقطقی، محمد بن علی (۱۳۵۰). تاریخ فخری، ترجمه: محمدوحید ...
  • ابن عنبه، جمال الدین احمد (۱۳۶۳). الفصول الفخریه، به اهتمام: ...
  • ابوالرجاء قمی، نجم الدین (۱۳۶۳). تاریخ الوزراء، محقق و مصحح: ...
  • ابی مخنف، لوط بن یحیی (۱۴۱۷). وقعه الطف، تحقیق: الشیخ ...
  • اقبال، عباس (۱۳۳۸). وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، تهران: ...
  • ایزدی، حسین؛ زیرکی، مهدی (۱۳۸۷). «مناقب خوانی در دوره آل ...
  • آقسرائی، محمود بن محمد (۱۳۶۲). تاریخ سلاجقه یا مسامره الاخبار ...
  • بارانی، محمدرضا؛ دهقانی، محمد (۱۳۹۳). «بررسی تطبیقی رواداری مذهبی آل ...
  • بارانی، محمدرضا؛ رضوی، سید ابوالفضل؛ نادریان، هدایت (۱۳۹۶). «عوامل موثر ...
  • باسانی، آ. (۱۳۸۵). «دین در دوره سلجوقی»، در: تاریخ ایران ...
  • باسورث، کلیفورد ادموند (۱۳۸۵). «تاریخ سیاسی و دودمانی ایران»، ترجمه: ...
  • بنداری اصفهانی، فتح بن عماد (۱۳۵۶). تاریخ سلسله سلجوقی: زبده ...
  • بیهقی نیشابوری کیدری، قطب الدین ابوالحسن محمد بن الحسین بن ...
  • بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (۱۴۱۰). لباب الانساب والالقاب الاعقاب، ...
  • بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (بی تا). تاریخ بیهق، تصحیح ...
  • بیهقی، ابوالفضل (۱۳۷۶). تاریخ بیهقی، مقدمه و تعلیقات: منوچهر دانش ...
  • بیهقی، محمد بن حسین (۱۳۷۸). تاریخ بیهقی، به کوشش: خلیل ...
  • ترکمنی آذر، پروین (۱۳۸۵). «سلجوقیان: اختلافات مذهبی و پیامدهای آن»، ...
  • ترکمنی آذر، پروین (۱۳۹۰). تاریخ سیاسی شیعیان اثناعشری در ایران: ...
  • جعفری، جعفر بن محمد (۱۳۸۴). تاریخ یزد، تصحیح: ایرج افشار، ...
  • جلالی، غلام رضا (۱۳۸۲). «عصر سلجوقی و سیاست های فرهنگی ...
  • حسینی (خواندمیر)، غیاث الدین بن همام الدین (۱۳۸۰). حبیب السیر، ...
  • حسینی، علی بن ناصر (۱۳۸۲). اخبار الدوله السلجوقیه: زبده التواریخ، ...
  • ذهبی، محمد بن احمد (۱۴۱۳/۱۹۹۳). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر ...
  • رازی قزوینی، نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل (۱۳۹۱). نقض، تصحیح: ...
  • رازی، ابوالفتوح حسین بن علی (۱۳۶۸). روض الجنان و روح ...
  • راوندی، محمد بن علی بن سلیمان (۱۳۶۴). راحه الصدور و ...
  • ربانی گلپایگانی، علی (۱۳۹۱). درآمدی بر علم کلام، قم: اندیشه ...
  • زبرجدی، نیره؛ یوسفی فر، شهرام (۱۳۹۶). «حضور شیعیان در مناصب ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۷). تاریخ مردم ایران از پایان ساسانیان ...
  • سرافرازی، عباس (۱۳۹۴). «نقش وزرای شیعی در دوره سلجوقیان ایران ...
  • سیوطی، جلال الدین (بی تا). تاریخ الخلفاء، بیروت: دار الکتب ...
  • شبر، جواد (۱۴۲۲). ادب الطف او شعر الحسین j، بیروت: موسسه ...
  • شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (۱۴۰۲). الملل والنحل، تحقیق: محمد ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۶۳). تاریخ ادبیات ایران: از میانه قرن ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۶۰). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۷). اعلام الوری باعلام الهدی، قم: ...
  • طوسی، نظام الملک (۱۳۳۴). سیاست نامه، تصحیح: مرتضی مدرسی چهاردهی، ...
  • عبیدلی، ابی الحسن (۱۴۱۳). تهذیب الانساب و نهایه الاعقاب، تحقیق: ...
  • فقیهی، علی اصغر (۱۳۶۶). آل بویه و اوضاع زمان ایشان ...
  • فیض قمی، میرزا عباس (۱۳۴۹). گنجینه آثار، قم: مهر استوار، ...
  • قریشی کرین، حسن (۱۳۹۵). «مجدالملک قمی وزیر شیعی سلجوقیان و ...
  • گروهی از تاریخ پژوهان (۱۳۹۱). تاریخ قیام و مقتل جامع ...
  • گیلانی، ملاشیخ علی (۱۳۵۲). تاریخ مازندران، تحقیق و تصحیح: منوچهر ...
  • لین پول، استنلی (۱۳۶۳). تاریخ دولت های اسلامی و خاندان ...
  • مرادی نسب، حسین؛ ایزانلو، محمدامین (۱۳۹۵). «کاربست همگرایی شیعیان امامی ...
  • مرعشی، سید ظهیرالدین (۱۳۶۱). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، ...
  • مروزی الازوارقانی، اسماعیل (۱۴۰۹). الفخری فی انساب الطالبیین، تحقیق: سید ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی بکر بن احمد بن نصر ...
  • مطهری، حمیدرضا؛ اسماعیل زاده، صدرالله (۱۳۹۴). «کارگزاران شیعه امامیه در ...
  • مفید، محمد بن محمد (بی تا). امالی المفید، محقق:  حسین ...
  • منظور الاجداد، سید محمدحسین (۱۳۸۳). «قدرت سیاسی امامیه در دوره ...
  • میرخواند، محمد بن خاوندشاه بن محمود (۱۳۸۰). تاریخ روضه الصفا ...
  • هاجسن، مارشال گ. س. (۱۳۸۷). فرقه اسماعیلیه، ترجمه: فریدون بدره ...
  • یعقوبی، محمدطاهر (۱۳۸۵). شیعیان بغداد: وضعیت سیاسی و اجتماعی از ...
  • نمایش کامل مراجع