اثر رقم و علف کشهای پیشکاشت و پس‎رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود فرنگی

سابقه و هدف: علف های هرز، خطر جدی در مزارع نخودفرنگی هستند و تولید این محصول را کاهش می دهند. گیاه نخودفرنگی به سبب رشد آهسته اولیه و اندازه کوچک، قدرت رقابت کمی دارد و علفهای هرز سبب کاهش زیاد عملکرد آن میشوند. به دلیل هزینه های زیاد کارگری حاصل از وجین دستی، کشاورزان به سوی استفاده از گزینه های جایگزین ارزان تر و آسان تر مانند کنترل شیمیایی سوق پیدا میکنند. هدف از اجرای این آزمایش بررسی میزان تحمل رقمهای نخودفرنگی شامل شمشیری، پفکی و دو منظوره به علف‎کش‎های بکار برده شده و همینطور ارزیابی مقدار عملکرد آن ها تحت تاثیر تیمارهای مدیریتی متفاوت بود. مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول روش مدیریت علفهای هرز شامل مقدار توصیه شده علف کش های تریفلورالین (EC ۴۵%) به میزان دو لیتر در هکتار بهصورت پیش کاشت، ایمازتاپیر (SL ۱۰%) به‎مقدار ۷/۰ لیتر در هکتار به روش پس رویشی، مخلوط دو علف کش بنتازون (SL ۴۸%( با دز دو لیتر در هکتار و هالوکسی فوپ آر متیل (EC ۸/۱۰%) با دز یک لیتر در هکتار و کاربرد دو علف کش هالوکسی فوپ آر متیل و بنتازون به صورت مجزا به فاصله ی یک هفته از یکدیگر با دزهای ذکر شده در بالا، وجین دستی و عدم وجین و عامل دوم ارقام نخود فرنگی شامل پفکی، دومنظوره و شمشیری بود. در انتهای فصل رشد، ۱۰ بوته نخود فرنگی از هر کرت انتخاب و تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز در بوته، وزن ۱۰۰ دانه و عملکرد غلاف تر اندازه گیری شد. برای تعیین عملکرد دانه، مابقی کرت برداشت و به هکتار تعمیم داده شد. قبل از تجزیه آماری، داده های غیر نرمال در نرم افزار Minitab به روش Box-Cox نرمال شدند و سپس توسط نرم افزار SAS مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده ها توسط آزمون LSD انجام و شکلها در نرم افزار اکسل رسم شدند. یافتهها: نتایج نشان داد که در رقم دومنظوره، بیشترین تعداد غلاف در بوته از تیمارهای وجین و تریفلورالین بدست آمد و کمترین آنها از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل گزارش شد در همین رقم، بیشترین مقادیر صفتهای مورد بررسی شامل تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز و وزن ۱۰۰ دانه نیز از تیمار های وجین و تریفلورالین و کمترین مقادیر این صفات از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل حاصل شد. بیشترین مقادیر مربوط به صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته در رقم پفکی از تیمار وجین حاصل شد. و بیشترین مقدار وزن سبز غلاف در رقم پفکی، از تیمارهای وجین و مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل حاصل شد. در حالیکه وزن ۱۰۰ دانه در این رقم، تحت تاثیر هیچکدام از روشهای مدیریتی قرار نگرفت. در رقم شمشیری بیشترین مقدار تعداد غلاف در بوته، وزن سبز غلاف و وزن ۱۰۰ دانه از تیمار پرسوئیت حاصل شد و تعداد دانه در بوته در تیمار وجین بیشترین میزان را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش بهنظر میرسد که تیمار مدیریتی تریفلورالین در رقم دو منظوره بهتر از بقیه رقمها در کنترل علفهای هرز اثر داشته و اثر نامطلوب کمتری هم روی این رقم نسبت به بقیه بجا گذاشته است. در رقم پفکی، کاربرد علفکش تریفلورالین، باعث بد سبزی شد و دوباره زمین در کرتهای مربوط به این تیمار واکاری شد. در مجموع رقم پفکی، نسبت به دو رقم دیگر حساسیت بیشتری به علفکشها نشان داد و در بیشتر موارد، تیمار وجین نسبت به تیمارهای شیمیایی مورد استفاده نتیجه بهتری نشان داد. در رقم شمشیری، کارایی علف‎کش پرسوئیت از تریفلورالین بیشتر بود به نحوی که همواره در این تیمار، صفتهای مورد اندازهگیری بیشتر از بقیه تیمارهای شیمیایی بودند.