اثرات دو روش کشت بذری و نشایی بر رشد بادام زمینی (Arachis hypogea L.) تحت تاثیر فاصله ردیف کاشت در رشت

ممقدمه: بادام زمینی یکی از گیاهان مهم دانه روغنی با عادت رشد نامحدود است و گل دهی آن ۶۰ الی ۷۰ روز پس از جوانه زنی ادامه می-یابد و سپس توسعه گل دهی آن شروع به کاهش می کند. دانه. کنجاله بادام زمینی دارای به ترتیب دارای ۴۰ تا ۵۰ درصد روغن و ۳۰ تا ۳۵ درصد پروتئین می باشد. روش کاشت مناسب و فاصله بین ردیف های کشت گیاهان می تواند فرآیند فتوسنتز و عملکرد کمی و کیفی دانه بادام زمینی را بهبود بخشد. در مطالعه حاضر، اثر فاصله بین ردیف های کاشت بین بوته های بادام زمینی و روش کاشت بذری و نشایی بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک لاین های جدید بادام زمینی در شرایط اقلیمی رشت مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد وروش ها: به منظور ارزیابی اثر فاصله بین ردیف های کاشت و روش کشت بذری و نشایی بر صفات مهم فیزیولوژیکی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن ۱۰۰ دانه، عملکرد علوفه خشک، عملکرد زیست توده محتوای روغن و پروتئین دانه و شاخص برداشت بادام زمینی (NC۲) دو آزمایش در سالهای زراعی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به صورت کرت های خردشده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی رشت (واقع در ۴۹ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۲۶ دقیقه عرض شمالی و ارتفاع ۱۰ متری از سطح دریا) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه فاصله ردیف کاشت ( ۴۰، ۵۰ و ۶۰ سانتی متری) و دو روش کاشت (نشایی و بذری) به ترتیب به عنوان کرت-های اصلی و فرعی بود. یافته ها: نتایج این آزمایش نشان داد که اثر متقابل روش کشت و فاصله بین ردیف های کاشت بر برخی صفات زراعی نظیر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن ۱۰۰ دانه، عملکرد علوفه خشک، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت دانه معنی دار بود. براساس نتایج این آزمایش، روش کشت نشایی سبب تسریع در آغاز گل دهی بوته های بادام زمینی گردید. بیش ترین عملکرد دانه (۲۴۸۴ کیلوگرم در هکتار)، تعداد غلاف در بوته (۶۵/۵۶)، عملکرد علوفه خشک (۴۶۹۸ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیست توده (۹۹۲۴ کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت دانه (۰۲/۳۰ درصد) بادام زمینی در فاصله ردیف کاشت ۴۰ سانتی متری و روش کشت نشایی به دست آمد. همچنین، بیشترین تعداد دانه در غلاف (۳۳/۱ عدد) در فاصله ردیف کاشت ۶۰ سانتی متری و روش کشت نشایی به دست آمد. بیشترین وزن ۱۰۰ دانه (۰۵/۵۷ گرم) بادام زمینی در فاصله ردیف کاشت ۵۰ سانتی متری و روش کشت بذری مشاهده گردید. به طور کلی، نتایج نشان داد که عملکرد دانه بادام زمینی در واکنش به کاهش فواصل ردیف کاشت و روش کشت نشایی افزایش یافت. چنین به نظر می رسد که افزایش عملکرد دانه بادام زمینی ناشی از کاهش هدررفت و بهبود جذب تشعشع خورشیدی، افزایش ظرفیت فتوسنتزی و استفاده بهینه از واحد سطح زمین باشد. براساس نتایج این آزمایش، فاصله ۴۰ سانتی متری بین ردیف های کاشت و روش کشت نشایی می تواند در راستای افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در شرایط اقلیمی منطقه قابل توصیه باشد.