تحلیل آلودگی منابع آب ناشی از دفع پسماندهای شهری مشهد

یکی از مهم ترین مسائل زیست محیطی و بهداشتی مدیریت ضایعات و پسماندهای جامد شهری است که در صورت عدم مدیریت صحیح، به سرعت موجب آلودگی آب های زیر زمینی و سطحی، خاک و هوا می شود. هدف از این مطالعه بررسی میزان آلودگی منابع آب ناشی از محل های دفن پسماندهای شهر مشهد می باشد. به منظور تعیین خصوصیات کیفی شیرابه های تولید شده در بخش های مختلف سایت زباله های شهر مشهد نقاطی تعیین و پنج مرحله نمونه برداری انجام شد. میزان شیرابه تولیدی در ماه های خرداد، تیر و مرداد به مراتب بیش از ماه های فروردین، اردیبهشت و شهریور است. PH شیرابه های سالن دریافت، سالن کمپوست و محل دفن جدید کمتر از ۷ بوده و دال بر اسیدی بودن شرایط آنهاست. در صورتیکه PH شیرابه محل دفن قدیم حدود ۸ بوده و شرایط قلیائی بودن شیرابه ها بر روی نوع و میزان گازهای تولید شده در آنها تاثیر می گذارد. به طوری که شرایط اسیدی محیط را برای تولید گازهایی از قبیل H۲S و اسیدهای آلی فرار مساعد می سازد و شرایط بازی متصاعد شدن گازهایی از قبیل آمونیاک را تسریع می کند. نتایج نشان دهنده غلظت بسیار زیاد مواد معلق در شیرابه های سالن دریافت زباله (mg/l۱۱۰۰۰)، سالن کمپوست (mg/l۲۱۱۶۷) و محل دفن جدید ( mg/l۱۵۰۶۷) می باشند. کم بودن نسبی غلظت مواد معلق در شیرابه های محل دفن قدیم، (mg/l ۸۰۰) و شیرابه لاگون نهایی (mg/l ۱۲۰۰) که به دلیل به ثبات رسیدن فرایندها در محل دفن قدیم و ترسیب مواد معلق در لاگون است. BOD شیرابه های سالن دریافت، سالن کمپوست و محل دفن جدید در محدوده ۴۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ میلی گرم در لیتر و COD آنها در محدوده ۱۰۰۰۰۰ تا ۱۶۰۰۰۰ میلی گرم در لیتر متغیر بوده است. نتایج دلالت بر این دارد که شیرابه های تولیدی از مراحل مختلف فرآوری زباله های شهری از نظر غلظت مواد آلی در زمره فاضلاب های بسیار قوی محسوب می گردد. بر اساس نتایج بدست آمده روی پنج حلقه چاه پائین دست کارخانه کمپوست، مقدار عناصر اندازه گیری شده که فراتر از استاندارد و حداکثر مجاز شده اند، به این قرار است که سرب در کلیه چاه های نمونه برداری شده مرحله دوم و نیکل در کلیه چاه های مرحله اول و دوم نمونه برداری و مقدار کروم در چاه های شماره ۱ و ۴ مرحله اول و چاه-های شماره ۱ و ۲ و ۳ از استاندارد حداکثر مجاز بیشتر بوده که در مجموع چاه های شماره ۱ و ۲ و ۳ از چاه های دیگر آلودگی بیشتر نشان داده که می توان علت آنرا نزدیک بودن به کارخانه کمپوست و نفوذ شیرابه زباله از محل دفن نسبت داد. یافته های حاصل از تحقیق بیانگر آن است که محل دفن جدید زباله شهری مشهد نسبت به محل دفن قدیم از محاسنی برخوردار است. و جهت کلی جریان آب زیرزمینی از شمال غرب به سمت جنوب شرق است، لذا امکان پیشروی آلودگی سفره آب به سمت حومه و شمال و شمال شرق حوزه و دشت مشهد وجود ندارد.