تحلیل مورفولوژیکی و مورفودینامیکی مئاندرهای رودخانه شلمان رود، استان گیلان

رودخانه های مئاندری دینامیک فعالی داشته و دائما در حال تغییر و دگرگونی هستند. اما فعالیت های انسان تغییراتی را در این فرایندها ایجاد می­نماید. در این تحقیق روند تغییرات مورفولوژیکی رودخانه شلمان­رود (شرق گیلان) در طی یک دوره ۵۱ ساله بین سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۹۷ مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. برای انجام این کار از عکس های هوایی سال­های ۱۳۴۶ و ۱۳۷۳ و همچنین تصاویر گوگل ارث سال­های ۱۳۸۲ و ۱۳۹۷ استفاده شد. پارامترهای هندسی رودخانه (مورفومتری) شامل طول کانال، طول موج، زاویه مرکزی، دامنه موج و شعاع قوس اندازه گیری شدند. پارامترهای مورفودینامیک شامل مهاجرت جانبی کانال، میزان فعالیت کانال و میزان همپوشانی کانال مورد بررسی قرار گرفتند و سپس مورفولوژی کانال و مدل های مختلف مهاجرت کانال مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد میانگین مقادیر پارامترهای هندسی پیچانرودها طی دوره ۵۱ ساله تفاوت مشخصی نداشته اند. پارامترهای مورفودینامیک تغییرات کاهشی مشخصی را تجربه کرده اند. میزان مهاجرت جانبی کانال در دوره ۷۳- ۱۳۴۶ بسیار زیاد بوده اما در دوره­های بعد شدیدا کاهش یافته و میزان همپوشانی کانال افزایش یافته است. مورفولوژی تغییرات مئاندر هم در دوره اول تغییرات محسوسی داشته و در دوره های دوم و سوم تغییرات ناچیزی داشته و الگوی کلی مهاجرت تغییر کرده است. این قسمت از رودخانه شلمان­رود در طی دوره های مورد بررسی از تعادل دینامیک به تعادل استاتیک تغییر یافته است.