بررسی منظورشناسانه برهان های بلاغی در گفتمان پیامبر

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 224

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJ-8-1_006

تاریخ نمایه سازی: 22 شهریور 1400

چکیده مقاله:

زبان تنها ابزار انتقال معنا نیست؛ بلکه یکی از کارکردهای مهم آن تاثیرگذاری بر دیگران است.  در روند گفتمان،  گفته پرداز همواره از استراتژی هایی جهت جذب مخاطب و متقاعد ساختن او بهره می­گیرد تا آنجا که اندیشمندان و زبان شناسان، وظیفه  اصلی زبان را « برهان» می­دانند.  بعد  برهانی زبان  از جمله محورهای اصلی  « تحلیل گفتمان» و « تحلیل گفتمان انتقادی» است  که  در منظور شناسی از جایگاه خاصی برخوردار است.  نگارنده در این پژوهش بر آن است با مطالعات کیفی و با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی،  ابعاد مهم برهان­های بلاغی را در  گفتمان­های  رسول  اکرم (ص) بررسی و تحلیل نماید.  دستاورد پژوهش بیانگر آن است که پیامبر (ص) با توجه به شناخت کافی که از مخاطبین خود دارد، برای هر گروه از مخاطبان به فراخور شرایط فکری ، روحی و اجتماعی، روش های مناسب و موثر و مستﻘلی را به کار گیرد تا فرآیند اقناع و اثرگذاری به خوبی انجام گیرد. پیامبر از طریق مبالغه که همرا با مغالطه است قصد تاثیرگذاری بر مخاطب را ندارد؛ چرا که  بلاغت وی برخاسته از « حقیقت» است و زاییده« خیال» نیست. وی بر مجازهای عقلی که عقل مخاطب را به تقلا و تلاش وامی دارد بیش از مجاز لغوی اهتمام می ورزد.  استعاره های وی میان دو قطب برهان یعنی عقل و نفس را جمع می کند. آرایه های بدیعی به منظور تحسین و تزیین کلام به کار نمی گیرد؛ بلکه قصد دارد از طریق آنها پیام خویش را در نفس مخاطب و گیرنده تثبیت نماید.   

کلیدواژه ها:

برهان های بلاغی- گفتمان نبوی- کاربرد شناسی زبان - ، استعاره -تشبیه - کنایه

نویسندگان

روح الله صیادی نژاد

مدیر گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیت الله ...
  • ابن فارس،احمد، معجم مقاییس اللغه، بتحقیق و ضبط : عبدالسلام ...
  • ابن منظور، جمال الدین؛ لسان العرب؛ بیروت: الطبعه الاولی، دار ...
  • احسائی، ابن ابی جمهور، عوالی اللآلی، قم: انتشارات سیدالشهداء، ۱۴۰۵ق. ...
  • ارسطو، الخطابه، ترجمه: عبدالرحمن بدوی، الطبعه الثانیه، بغداد: دار الشوون ...
  • البغا، مصطفی و مستو ، محیی الدین، الوافی فی شرح ...
  • بلنجر، لیونل؛ الآلیات الحجاجیه للتواصل؛ ترجمه عبد الرفیق بورکی، الطبعه ...
  • الجاحظ ، ابو عمر عثمان بن بحر؛ البیان و ...
  • جرجانی، عبد القاهر؛ اسرار البلاغه، تحقیق: محمد فاضلی، بیروت: المکتبه ...
  • ؛ دلائل الاعجاز، تحقیق: محمود محمد شاکر، مصر، الطبعه الثالثه، ...
  • الحباشیه، صابر؛ التداولیه و الحجاج مداخل ونصوص، صفحات للدراسات و ...
  • حر عاملی، وسائل الشیعه، قم: موسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق.. ...
  • دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب، بی جا: انتشارات ...
  • الرافعی، مصطفی صادق؛ تاریخ آداب العرب، تحقیق محمد سعید العریان، ...
  • ، اعجاز القرآن و البلاغه النبویه، بیروت: دار الکتاب العربی. ...
  • زرکشی، بدر الدین، البرهان فی علوم القرآن بیروت: دارالمعرفه، ( ...
  • السید عبدالرزاق موسی، محمد: التشبیه التمثیلی فی الحدیث النبوی ( ...
  • سیمینو، ایلینا، الاستعاره و الخطاب، ترجمه: عماد عبداللطیف و خالد ...
  • الشهری، عبد الهادی بن ظافر؛ استراجیات الخطاب مقاربه لغویه و ...
  • صوله، عبدالله، فی نظریه الحجاج دراسات و تطبیقات، تونس: الطبعه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ...
  • شیخ طوسی، الامالی، قم: انتشارات دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.. ...
  • ، تهذیب الاحکام، طهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.. ...
  • العبد، محمد؛ النص و الخطاب و الاتصال، القاهره، الطبعه الاولی، ...
  • العزاوی، ابو بکر؛ اللغه و الحجاج، موسسه الرحاب الحدیثه، بیروت: ...
  • عسکری، ابوهلال، الصناعتین الکتابه و الشعر، لبنان: المکتبه العصریه، ۱۹۸۶. ...
  • ؛ کتاب الصناعتین، تحقیق علی محمد البجاوی و محمد ابی ...
  • عشیر، عبدالسلام، عندما نتواصل نغیر مقاربه مقاربه تداولیه ، افریقا، ...
  • علامه حلی، نهج الحق و کشف الصدق، قم: موسسه دار ...
  • عمری، محمد، فی بلاغه الخطاب الاقناعی، افریقا الشرق: الطبعه الثانیه، ...
  • فان دیک، النص و السیاق استقصاء البحث فی الخطاب الدلالی ...
  • فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل الخمسه من الصحاح السته، ناشر اسلامیه، ...
  • القزوینی، جلال الدین؛ الایضاح فی علوم البلاغه ، شرحه ...
  • کلینی ، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵. ...
  • مجلسی، محمد باقر: بحار الانوار، بیروت: موسسه الوفاء؛ ۱۴۰۴ق. ...
  • محدث نوری، مستدرک الوسائل، قم: موسسه آل البیت، ۱۴۰۸ق ...
  • ملکیه غبار، احمد امیزل؛ الحجاج فی درس الفلسفه، المغرب: ...
  • مجموعه من المولفین، المنجد فی اللغه العربیه المعاصره، تهران: انتشارات ...
  • مجمع اللغه العربیه بالقاهره: المعجم الوجیز؛ القاهره: الهیئه العامه ...
  • الهاشمی، السید احمد، جواهر البلاغه، قم: انتشارات ذوی القربی، ۱۴۲۰ه. ...
  • LONGMAN: LONGMAN Advanced American Dictionery:- ۴۲تهران: چاپ اول، : انتشارات ...
  • المجلات ...
  • ابن خراف، ابتسام: اثر الموجه اللسانی فی تحدید مقاصد المخاطب، ...
  • حمودی، محمد، الحجاج و استراتجیه الاقناع عند طه عبدالرحمن مقاربه ...
  • رضایی، رویا، محمد امیر مشهدی و عباس نیک بخت، نقش ...
  • الغامدی، جمعان بن عبدالکریم، الحجاج فی الخطبه النبویه، مجله جامعه ...
  • الرسائل و الاطاریح ...
  • امیری، شهرام، شگردهای اقناع زبانی در شعر ابوطیب متنبی، دانشگاه ...
  • عطاالله، محمد، الخطاب الحجاجی فی المقالات الاصلاحیه لمحمد البشیر الابراهیمی، ...
  • عزوزی، البشیر، حجاجیه الاستعاره فی الشعر العربی دیوان المتنبی انموذجا، ...
  • محفوظی، خدیجه، بنیه الملفوظ الحجاجی للخطبه فی العصر الاموی، الجمهوریه ...
  • نمایش کامل مراجع