بررسی تطبیقی صفات خبری از دیدگاه علامه جوادی آملی و قاضی عبدالجبارمعتزلی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 168

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJA-20-1_006

تاریخ نمایه سازی: 22 شهریور 1400

چکیده مقاله:

صفات خبری پردامنه ترین بحث صفات الهی است که ضرورت تبیین و تصویر صحیح آن، غور در دیدگاه ها و بررسی تطبیقی آراء متفکران را می طلبد، در این راستا، پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، به تطبیق آراء دو اندیشمند کلامی امامیه و معتزله؛ علامه جوادی آملی و قاضی عبدالجبار معتزلی پرداخته است که پس از مروری کوتاه بر دیدگاه های مشهور، به مقایسه آن پرداخته است که وجه اشتراک آنان در مبانی ای چون؛ عینیت ذات و صفات، نظریه تنزیه، تنافی صفات انسان گونه با تجرد ذات خداوند، تاویل این صفات، عدم اعتقاد به تجسیم خداوند و بهره گیری از منهج واحدی چون تاویل، مجاز و لغت در رفع اشکال و توجیه صفات خبری است که به نتیجه واحد می انجامد و وجه اختلاف، در کمیت ابزار و کیفیت تبیین است که عبدالجبار در مساله صفات خبری با نگاه "پاسخ به شبهه" و "رفع تعارض" با تکیه بر عقل؛ به عنوان محور و از نظر رتبی، اولین منبع معرفتی، به تبیین آن می پردازد در حالی که علامه جوادی با سیستمی اعتقادی، که در آن، عقل به عنوان یکی از منابع معرفتی، مستفاد از معارف و هدایت عقل معصومان به تاویل آیات صفات خبری می پردازد و با حذف لوازم، در پی دستیابی اصل معنا، معنای نهایی و جدی کلام الهی در آیات، با در نظر گرفتن تمام قرائن، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی است که به همراه بیان عرفانی به تبیین صفات خبری پرداخته که دارای عمق و کیفیت قابل تاملی است.

نویسندگان

مریم رستگار

دانشجوی دکتری دانشگاه قم

محمدعلی اخویان

عضو هیئت علمی دانشگاه قم

علی پیرهادی

دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج ...
  • ______، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق ...
  • اشعری، ابوالحسن، الابانه عن اصول الدیانه، قاهره، کلیه البنات جامعه ...
  • ______، رساله استحسان الخوض فی علم الکلام، حیدرآباد دکن، المجلس ...
  • اشعری قمی ، عبدالله بن ابی خلف، کتاب المقالات و ...
  • بیهقی، احمد بن حسن، الاعتقاد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۴ق ...
  • جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، اسراء، ۱۳۸۰ ...
  • ______، شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، قم، اسراء، ۱۳۸۴الف ...
  • ______، سرچشمه اندیشه، قم، اسراء، ۱۳۸۴ب ...
  • ______، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم، اسراء، ۱۳۸۴ج ...
  • ______، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم، اسراء، ۱۳۸۳ ...
  • ______، وحی و رهبری، تهران، الزهرا(س)، ۱۳۶۱ ...
  • رازی، فخرالدین ابوعبدالله، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، القاهره، مدبولی، ...
  • ______، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق ...
  • رضوانی، علی اصغر، شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، تهران، ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه ...
  • سلطانی، مصطفی، "صفات خبری از دیدگاه امامیه و معتزله با ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۲ق ...
  • طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامی،۱۳۷۹. ...
  • معتزلی، قاضی عبدالجبار بن احمد، شرح اصول خمسه، قاهره، مکتبه ...
  • ______، متشابه القرآن، قاهره، مکتبه دارالتراث، بی تا الف ...
  • ______، تنزیه القرآن عن المطاعن، بیروت، دارالنهضه الحدیثه، بی تا ...
  • ______، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، قاهره، الدارالمصریه، ۱۹۶۵ ...
  • ______، موسوعه التفاسیر المعتزله(۶)، تفسیر القاضی عبدالجبار المعتزلی، بیروت، دارالکتبالعلمیه، ...
  • ______، فضل الاعتزال و طبقات المعتزله، تونس، الدار التونسیه للنشر، ...
  • مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق ...
  • نجار، عامر، علم الکلام عرض و نقد، قاهره، مکتبه الثقافه ...
  • ولفسن، هری اوسترین، فلسفه علم کلام، ترجمه احمد آرام، تهران، ...
  • نمایش کامل مراجع