نقش TOD در سلامت شهری

دنیای صنعتی امروز از یک سو، و جمعیت روبه رشد شهرها از سوی دیگر، سرعت افزاینده ی رفت و آمدهای درون شهری را اجتناب ناپذیر نموده اند. اگر استفاده از اتومبیل های شخصی را، تنها راه حل یا مهمترین راه حل داشتن این سرعت روبه رشد بدانیم، بدون شک، به تمام مشکلات و معایب حضور اتومبیل، از جمله سروصدا و آلودگی های جوی و محیطی آن، تن در داده ایم. در سه دهه ی گذشته، بحث BRT یا Bus Rapid Transit (اتوبوس برقی تندروی درون شهری) به طور جدی دنبال شده، تا از یک طرف، موجب کاهش آلودگی جوی گردد، و از طرف دیگر، شرایط حرکت سریع ساکنین شهری را به صورت گروهی فراهم آورد. بدیهی است که هر نقطه ی قوتی در درون شهر، نیازمند به خدمات مناسب و شرایط مساعد همسایگی های خویش است. از این رو، BRT Stations یا ایستگاه های BRT، به عنوان نقاط کانونی در حمل و نقل شهری، رونق نخواهند گرفت، مگر آنکه طراحان شهری، طی سلسله مراتب حرکتی امن و خوشایند، مردم را به سمت آن ایستگاه ها متمایل سازند. اینجاست که مفهوم جدیدی به نام TOD در طراحی شهری پا به عرصه ی حضور می گذارد. Transit-Oriented Development را که می توان به طور کلی "توسعه ی پیاده محور" نامید، مفهوم جدیدی است که طبق آن، مسیرهای پیاده ای در اطراف ایستگاه های BRT و کانون های حمل و نقل عمومی و مهم درون شهری پیش بینی می گردد. این مسیرها که با اولویت مسلم پیاده بر سواره طراحی می شود، از میان فضاهای تجاری و مسکونی و تفریحی شهر عبور کرده، در نهایت به ایستگاه های BRT ختم می گردد. در این مقاله که نکات محوری آن، ازترجمه و تخلیص کتاب BSRT TOD GUINELINES (مربوط به خلیج سانفرانسیسکو) گرفته شده است، رابطه ی TOD با سلامت شهری (Health and TOD) از طریق ایجاد امنیت، آسایش، مواجه شدن های اجتماعی، مقیاس انسانی در سلسله مراتب سرعت پیاده در اطراف BRT، حائز اهمیت شمرده می شود. شاید، مفهوم ظاهرا جدید TOD، طی تعاریف و موشکافی های این مقاله، کالبد شهرهای قدیمی و زیبای قبل از عصر ماشین را در خاطره ی مخاطب زنده نماید. این سیاهه، بیش از آنکه به تعریفی هندسی و راهکارهای طراحی کالبدی TOD بپردازد، به مبانی نظری و اهمیت TOD در سلامت شهری خواهد پرداخت.