انعکاس ذکر «الله الله» در برج مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی و جایگاه آن ذکر در تصوف صفوی

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 228

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CHIST-9-35_001

تاریخ نمایه سازی: 28 شهریور 1400

چکیده مقاله:

بقعه ی شیخ صفی الدین اردبیلی بعد از وفات او در سال ۷۳۵ ق./ ۱۳۳۵ م.، از سوی فرزند و جانشینش شیخ صدرالدین موسی بنا شد و در دوره های بعدی، خصوصا دوران سلطنت شاه طهماسب اول و شاه عباس اول صفوی، گسترش یافت. ذکر «الله الله» بارزترین ذکر انعکاس یافته در بنای برج مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی است، به طوری که اغلب از آن بنا با نام «گنبد الله الله» یاد می شود. این ذکر جزء معروف ترین اذکار متصوفه ی صفوی به شمار می آید که در سرتاسر دوران شیوخ و سلاطین صفوی و همچنین بعد از این دوران، مریدان اکثرا قزلباش ایشان آن را ترنم می کردند. ذکر «الله الله» هنوز نیز در جوامع علویان آناطولی، روم ایلی و بالکان به عنوان میراث داران تصوف صفویه و آخرین بازماندگان طریقت قزلباشیه کاربرد دارد. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر منابع تاریخی، اسناد و مدارک آرشیوی، مطالعات باستان شناسی و مشاهدات میدانی و به شیوه ی توصیفی تحلیلی، ضمن مطالعه ی انعکاس ذکر مذکور در معماری برج مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی و برخی نمونه های معاصر و متشابه، به بررسی کاربرد آن نزد مریدان این خاندان در گذشته و حال بپردازد.  

کلیدواژه ها:

The Tower of Sheikh Safi al-Din Ardebili’s Mausoleum ، Sufism Hymns ، Qizilbashieh ، Allah Allah. ، برج مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی ، اذکار صوفیه ، قزلباشیه ، الله الله.

نویسندگان

فاطمه برمکی

University of Mohaghegh Ardabili

سجاد حسینی

University of Mohaghegh Ardabili

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بزاز، توکل بن اسماعیل، (۱۳۷۶)، صفوه الصفا، تصحیح غلامرضا ...
  • امینی هروی، امیر صدرالدین ابراهیم، (۱۳۸۳)، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا ...
  • اولئاریوس، آدام، (۱۳۸۵)، سفرنامه ی آدام اولئاریوس: ایران عصر صفوی ...
  • بایبوردی، حسین، (۱۳۴۱)، تاریخ ارسباران، تهران: کتابخانه ی ابن سینا.. ...
  • میرهاشم محدث (مصحح)، (۱۳۶۱)، تاریخ قزلباشان، تهران: بهنام.. ...
  • ترکمان، اسکندر بیگ، محمد یوسف مورخ، (۱۳۱۷)، ذیل تاریخ عالم ...
  • حسینی، سجاد، پرویز پورکریمی، (۱۳۹۵)، «برج مقبره های مشابه با ...
  • حسینی، میرهاشم، (۱۳۸۹)، «معرفی سبک مقبره سازی متصوفه ی آذربایجان»، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، (۱۳۸۰)، تاریخ حبیب السیر، ...
  • دلاواله، پیترو، (۱۳۸۴)، سفرنامه ی پیترو دلاواله، ترجمه ی شعاع ...
  • رجبی، محمدعلی، (۱۳۸۴)، شاهکارهای نگارگری ایران، تهران: موزه ی هنرهای ...
  • رفعت، احمد، (۱۲۹۹)، لغات تاریخیه و جغرافیه، ج. ۳، استانبول: ...
  • زاره، فردریش، (۱۳۸۵)، اردبیل: بقعه ی شیخ صفی، ترجمه ی ...
  • سامی، شمس الدین، (۱۳۰۶)، قاموس الاعلام، ج. ۲، استانبول: مهران ...
  • سبحانی، توفیق، قاسم انصاری، (۱۳۵۵)، «حاجی بکتاش ولی و طریقت ...
  • شیبی، کامل مصطفی، (۱۳۸۰)، تشیع و تصوف تا آغاز سده ...
  • شیخ بابا، (۱۳۳۲)، بکتاشیلک و بکتاشیلر، استانبول: شمس مطبعه سی.. ...
  • صفوی، شاه اسماعیل، (۱۳۸۰)، کلیات دیوان شاه اسماعیل صفوی، تصحیح ...
  • عاصم، نجیب، (۱۳۴۳)، بکتاشی علم حالی، استانبول: قناعت کتب خانه ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، (۱۹۶۸)، شاهنامه ی فردوسی، ج. ۷، تصحیح م. ...
  • کمپفر، انگلبرت، (۱۳۶۳)، سفرنامه ی کمپفر به ایران، ترجمه ی ...
  • مصباحی، شکوفه، (۱۳۸۸)، گمشده ای از هنر معماری صفویه، مجموعه ...
  • منشی ترکمان، اسکندر بیگ، (۱۳۸۲)، عالم آرای عباسی، ج. ۲، ...
  • نشاطی شیرازی، محمد، (۱۳۸۹)، تذکره ی شیخ صفی الدین اردبیلی، ...
  • نصر، سید حسین، (۱۳۸۶)، «کلمه الله و هنر اسلامی»، ترجمه ...
  • نصیری اردوبادی، میرزا علی نقی، (۱۳۷۱)، القاب و مواجب دوره ...
  • نصیری، محمدرضا، عبدالجمیل نصیری، (۱۳۹۳)، فرهنگ نصیری، تصحیح حسن جوادی، ...
  • نوری، میخوش (۱۳۸۳)، سیمای تاریخی ورزقان، تبریز: پریور.. ...
  • واله ی قزوینی اصفهانی، محمد یوسف، (۱۳۸۲)، ایران در زمان ...
  • ولی، حاجی بکتاش، (بی تا)، ولایت نامه (نسخه ی چاپ ...
  • یوسفی، حسن، و ملکه گلمغانی زاده اصل، (۱۳۸۹)، هنرهای شیعی ...
  • یوسفی، حسن، و ملکه گلمغانی زاده اصل، (۱۳۹۰)، روضه ی ...
  • Bərdə və Bərdəlilər, (۲۰۱۰), Tərtibçi: Xuraman İsmayılova, Bakı: Nərgiz nəşriyyatı.. ...
  • Dierl, Anton Jisef, (۱۹۹۱), Anadolu aleviliği, Almanca çeviri Fahrettin Yiğit, ...
  • Ersal, Mehmet, (۲۰۱۶), "Alevi inanç sisteminde dem kültü ve dem ...
  • Gölpınarlı, Abdülbaki, Pertev Boratav, (۲۰۱۰), Pir Sultan Abdal, İstanbul: Derin ...
  • Hacıyev, Qasım, (۲۰۰۸), Bərdə şəhəri coğrafi, siyasi və mədəni tarixi, ...
  • İyiyol, Fatih, (۲۰۱۳), "Alevi-Bektaşi geleneğinde düvazlar-düvazimamlar," uluslararası sosyal araştrmalar dergisi, ...
  • Martin, Richard C., (۲۰۰۴), Encyclopedia of Islam and the Muslim ...
  • Melikoff, Irene, (۱۹۹۳), Uyur idik uyardılar: Alevılik – Bektaşılik araştırmaları, ...
  • Naxçıvan abidələri ansiklopedyası, (۲۰۰۸), Naxçıvan: Azərbaycan milli elmlər akademiyası Naxçıvan ...
  • Naxçıvan ansiklopedyası, (۲۰۰۵), c۱, Naxçıvan: Azərbaycan milli elmlər akademiyası Naxçıvan ...
  • Oytan, M. Tevfik, (۱۹۶۲), Bektaşiliğin içyüzü, c۱, İstanbul: Maarif Kitaphanesi.. ...
  • ابن بزاز، توکل بن اسماعیل، (۱۳۷۶)، صفوه الصفا، تصحیح غلامرضا ...
  • امینی هروی، امیر صدرالدین ابراهیم، (۱۳۸۳)، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا ...
  • اولئاریوس، آدام، (۱۳۸۵)، سفرنامه ی آدام اولئاریوس: ایران عصر صفوی ...
  • بایبوردی، حسین، (۱۳۴۱)، تاریخ ارسباران، تهران: کتابخانه ی ابن سینا.. ...
  • میرهاشم محدث (مصحح)، (۱۳۶۱)، تاریخ قزلباشان، تهران: بهنام.. ...
  • ترکمان، اسکندر بیگ، محمد یوسف مورخ، (۱۳۱۷)، ذیل تاریخ عالم ...
  • حسینی، سجاد، پرویز پورکریمی، (۱۳۹۵)، «برج مقبره های مشابه با ...
  • حسینی، میرهاشم، (۱۳۸۹)، «معرفی سبک مقبره سازی متصوفه ی آذربایجان»، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، (۱۳۸۰)، تاریخ حبیب السیر، ...
  • دلاواله، پیترو، (۱۳۸۴)، سفرنامه ی پیترو دلاواله، ترجمه ی شعاع ...
  • رجبی، محمدعلی، (۱۳۸۴)، شاهکارهای نگارگری ایران، تهران: موزه ی هنرهای ...
  • رفعت، احمد، (۱۲۹۹)، لغات تاریخیه و جغرافیه، ج. ۳، استانبول: ...
  • زاره، فردریش، (۱۳۸۵)، اردبیل: بقعه ی شیخ صفی، ترجمه ی ...
  • سامی، شمس الدین، (۱۳۰۶)، قاموس الاعلام، ج. ۲، استانبول: مهران ...
  • سبحانی، توفیق، قاسم انصاری، (۱۳۵۵)، «حاجی بکتاش ولی و طریقت ...
  • شیبی، کامل مصطفی، (۱۳۸۰)، تشیع و تصوف تا آغاز سده ...
  • شیخ بابا، (۱۳۳۲)، بکتاشیلک و بکتاشیلر، استانبول: شمس مطبعه سی.. ...
  • صفوی، شاه اسماعیل، (۱۳۸۰)، کلیات دیوان شاه اسماعیل صفوی، تصحیح ...
  • عاصم، نجیب، (۱۳۴۳)، بکتاشی علم حالی، استانبول: قناعت کتب خانه ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، (۱۹۶۸)، شاهنامه ی فردوسی، ج. ۷، تصحیح م. ...
  • کمپفر، انگلبرت، (۱۳۶۳)، سفرنامه ی کمپفر به ایران، ترجمه ی ...
  • مصباحی، شکوفه، (۱۳۸۸)، گمشده ای از هنر معماری صفویه، مجموعه ...
  • منشی ترکمان، اسکندر بیگ، (۱۳۸۲)، عالم آرای عباسی، ج. ۲، ...
  • نشاطی شیرازی، محمد، (۱۳۸۹)، تذکره ی شیخ صفی الدین اردبیلی، ...
  • نصر، سید حسین، (۱۳۸۶)، «کلمه الله و هنر اسلامی»، ترجمه ...
  • نصیری اردوبادی، میرزا علی نقی، (۱۳۷۱)، القاب و مواجب دوره ...
  • نصیری، محمدرضا، عبدالجمیل نصیری، (۱۳۹۳)، فرهنگ نصیری، تصحیح حسن جوادی، ...
  • نوری، میخوش (۱۳۸۳)، سیمای تاریخی ورزقان، تبریز: پریور.. ...
  • واله ی قزوینی اصفهانی، محمد یوسف، (۱۳۸۲)، ایران در زمان ...
  • ولی، حاجی بکتاش، (بی تا)، ولایت نامه (نسخه ی چاپ ...
  • یوسفی، حسن، و ملکه گلمغانی زاده اصل، (۱۳۸۹)، هنرهای شیعی ...
  • یوسفی، حسن، و ملکه گلمغانی زاده اصل، (۱۳۹۰)، روضه ی ...
  • Bərdə və Bərdəlilər, (۲۰۱۰), Tərtibçi: Xuraman İsmayılova, Bakı: Nərgiz nəşriyyatı.. ...
  • Dierl, Anton Jisef, (۱۹۹۱), Anadolu aleviliği, Almanca çeviri Fahrettin Yiğit, ...
  • Ersal, Mehmet, (۲۰۱۶), "Alevi inanç sisteminde dem kültü ve dem ...
  • Gölpınarlı, Abdülbaki, Pertev Boratav, (۲۰۱۰), Pir Sultan Abdal, İstanbul: Derin ...
  • Hacıyev, Qasım, (۲۰۰۸), Bərdə şəhəri coğrafi, siyasi və mədəni tarixi, ...
  • İyiyol, Fatih, (۲۰۱۳), "Alevi-Bektaşi geleneğinde düvazlar-düvazimamlar," uluslararası sosyal araştrmalar dergisi, ...
  • Martin, Richard C., (۲۰۰۴), Encyclopedia of Islam and the Muslim ...
  • Melikoff, Irene, (۱۹۹۳), Uyur idik uyardılar: Alevılik – Bektaşılik araştırmaları, ...
  • Naxçıvan abidələri ansiklopedyası, (۲۰۰۸), Naxçıvan: Azərbaycan milli elmlər akademiyası Naxçıvan ...
  • Naxçıvan ansiklopedyası, (۲۰۰۵), c۱, Naxçıvan: Azərbaycan milli elmlər akademiyası Naxçıvan ...
  • Oytan, M. Tevfik, (۱۹۶۲), Bektaşiliğin içyüzü, c۱, İstanbul: Maarif Kitaphanesi. ...
  • نمایش کامل مراجع