دموکراسی با زور و چالش های فراروی آن در عراق

سیاست ترویج دموکراسی در خارج، به­ ویژه مدل تحمیل آن از طریق زور (دموکراسی با زور) از سوی ایالات متحده آمریکا، همواره بعد از جنگ جهانی دوم در حوزه سیاست خارجی این کشور مطرح شده و در بعضی از کشورها جنبه اجرایی به خود گرفته است. این سیاست، منشا مجادلات گسترده ­ای مابین صاحب­نظران علوم سیاسی آمریکایی نیز بوده است. اما تحولات یک دهه اخیر در عراق نشان می ­دهند که این سیاست در این کشور، برخلاف خوش­بینی سیاست­مداران کاخ سفید، عملا با شکست مواجه شده است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که موانع فراروی دموکراتیزاسیون در عراق که «مدل دموکراسی با زور» را با چالش­های جدی مواجه کرده است، کدام ­اند؟ فرضیه مقاله بر این است ­که مولفه­ های چندگانه ­ای از قبیل تداوم ناامنی و بی­ ثباتی سیاسی، پایین بودن شاخص­ های توسعه اقتصادی و اجتماعی، ضعف فرهنگ سیاسی مدنی، حضور برجسته نخبگان و جریانات سیاسی اقتدارگرا در صحنه سیاسی و تعمیق شکاف­های قومی و مذهبی همراه با مداخلات خارجی کشورهای منطقه در تشدید این بحران­ها، چالش­های فراروی دموکراتیزاسیون در عراق بوده و هستند. در این راستا، مقاله حاضر با بهره ­گیری از روش توصیفی-تحلیلی، ضمن اشاره به مجادلات محافل آکادمیک غربی در خصوص سیاست ترویج دموکراسی و مدل دموکراسی­ سازی با زور، به کنکاش در چالش­های فراروی این سیاست در عراق از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶ خواهد پرداخت.