بررسی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه کرج و اثرات زیست محیطی ناشی از طرح های توسعه منابع آب، مهندسی رودخانه و برداشت شن و ماسه

رودخانه ها و آبراهه ها سیستمی کاملا پویا هستند و موقعیت و شکل و دیگر مشخصه های ریخت شناسی آنها بطور پیوسته در طی زمان در تغییر می باشد. علاوه بر طرح های توسعه منابع آب و پروژه های ساماندهی رودخانه که از عوامل موثر در بروز تغییرات در مسیر رودخانه ها هستند، محل های برداشت شن و ماسه نیز بعلت برهم زدن توازن رسوبی رودخانه ها و انجام بدون نظارت و چارچوب مشخص، از مهمترین عوامل بروز تغییرات ریخت شناسی رودخانه ها محسوب می شوند. با توجه به اجرای طرح های مختلف در سالهای اخیر در محدوده رودخانه کرج، تغییرات مورفولوژیکی قابل توجهی بر سیستم رودخانه تحمیل شده و خواهد شد. این تغییرات موجب بر هم خوردن الگوی طبیعی جریان و رسوب رودخانه کرج شده و در برخی از بازهها موجب تخریب بستر و دیواره های رودخانه شده است. در این تحقیق تلاش گردید برخی اثرات ناشی از اجرای آنها و یا اثراتی که بر ریخت شناسی رودخانه کرج اعمال خواهند نمود، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. در این تحقیق ضمن انجام بازدیدهای میدانی و جمع آوری اطلاعات، گزارشات و نقشه های موجود نسبت به توسعه مدل های هیدرولیکی- رسوبی برای
ارزیابی تغییرات شرایط جریان، وضعیت انتقال رسوب و همچنین تغییرات محتمل مورفولوژی در بستر رودخانه کرج ناشی از طرحهای کانالیزاسیون رودخانه کرج، ساخت دریاچه البرز و تغذیه مصنوعی اقدام گردید. مدل دوبعدی  HEC-RAS ۵.۰.۳ برای شبیه سازی جریان و مدل یک بعدی HEC-RAS ۴.۱  برای شبیه سازی رسوب استفاده شدند. در این مدلسازی ها سه سناریوی هیدرولیکی برای بررسی وضعیت جریان در حالت پایه (بدون انجام طرح ها)، بررسی وضعیت جریان در محدوده طرح کانالیزاسیون، و بررسی وضعیت جریان در محدوده پروژه تغذیه مصنوعی اجرا گردید که نتایج آنها به تفصیل در گزارش ارائه شده است. برخی مشکلات عبارت بودند از پس زدگی جریان در بالادست دریاچه بعلت عدم کفایت آبگیر ورودی به دریاچه و تنگ شدگی ناشی از اجرای طرح کانالیزاسیون، تلفات انرژی قابل توجه در ابتدای طرح کانالیزاسیون که موجب برگشت آب و پخش سیلاب در بالادست خواهد شد، بروز آشفتگی و جریان های چرخشی بعلت زاویه نامناسب اتصال کانال رودخانه با پل های اتوبان که از جمله عواملی هستند که در آیندهای نه چندان دور تاثیر قابل توجهی بر هیدرولیک جریان و رسوب رودخانه به
ویژه در محدوده پل های مذکور خواهند گذاشت.