بررسی وضعیت برخی شاخص های ارزیابی حوزه های آبخیز و اولویت بندی زیر حوضه ها از منظر کاهش فرسایش (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرخه)
محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 12، شماره: 23
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 301
فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWMR-12-23_010
تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1400
چکیده مقاله:
چالش های زیست محیطی در نتیجه افزایش جمعیت انسانی و افزایش تقاضا برای بهره برداری از منابع طبیعی روز به روز افزایش می یابد و سوء مدیریت منابع طبیعی باعث ظهور ناپایداری در شاخص های محیطی میشود. تخریب حوزه های آبخیز با فرسایش خاک و تولید رسوب، یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی در ایران است. ازاین رو تهیه و تکمیل اطلاعات مکانی ویژگیهای طبیعی حوزههای آبخیز و اولویت بندی آن ها برای استفاده در مدیریت جامع حوزه آبخیز ضروری است. در این پژوهش با هدف بررسی وضعیت برخی شاخص ها و اولویت بندی زیرحوضه ها در حوزه آبخیز کرخه، شاخص های حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش، شاخص فرسایندگی فورنیه اصلاح شده، شدت فرسایش حوضه از مدل تجربی EPM و رسوب دهی حوضه از نسبت تحویل رسوب لگاریتمی استخراج و تحلیل شدند. پس از استانداردسازی و مقایسه شاخص ها اولویتبندی زیرحوضه ها انجام شد. همچنین از روش خوشه بندی نیز برای گروه بندی زیرحوضه ها و شاخص های فوق الذکر و شاخص های توپوگرافی استفاده شد. نتایج بررسی حساسیت سازندها به فرسایش نشان داد که طبقه حساس به فرسایش، با ۶۰ درصد بیشترین فراوانی را در این حوضه دارند. بزرگ ترین گروه همگن شامل نه زیرحوضه با کدهای۲۲۱۳، ۲۲۱۴، ۲۲۲۱، ۲۲۲۲، ۲۲۲۳، ۲۲۲۵، ۲۲۲۶، ۲۲۲۷ و ۲۲۲۸ است و شاخصهای مساحت و طول جریان بیشترین شباهت را با هم نشان دادند. نتایج بررسی فرسایندگی باران و میانگین فرسایش نیز نشان دهنده ی آن است که طبقه فرسایندگی "خیلی زیاد" و طبقه فرسایش "زیاد"، بیشترین مساحت (به ترتیب ۴۹ و ۵۲ درصد) را در این حوضه دارند که میانگین فرسایندگی و فرسایش کل حوضه، به ترتیب ۶۰ /۶میلیمتر و ۷۲۷ مترمکعب بر کیلومترمربع در سال به دست آمد. نتایج رتبهبندی میانگین شاخص های حساسیت سازندهای زمین شناسی، فرسایندگی باران و فرسایش هر زیرحوضه نشان می دهد که زیرحوضه هایی مانند ۲۲۱۵ (کرخه بالا) و ۲۲۲۴ (خرم آباد) از نظر برنامه ریزی و اقدام های عملی در سطوح مدیریتی در اولویت هستند و زیرحوضه هایی مانند ۲۲۱۱ (پایاب کرخه) و ۲۲۲۷ (آب الشتر) در اولویت کمتری نسبت به سایر زیرحوضه های حوزه آبخیز کرخه قرار دارند.
کلیدواژه ها:
Geological Formation Erodiblity ، Integrated Watershed Management ، Rainfall Erosivity ، Sedimentation ، Topographic Indices ، حساسیت سازند ، رسوبدهی ، شاخص های توپوگرافی ، فرسایندگی ، مدیریت جامع حوزه آبخیز
نویسندگان
رضا بیات
Soil Conservation and Watershed Management Institute, Agricultural Research, Education and extension Organization
زهرا گرامی
Shahrekord University
محمود عرب خدری
Soil Conservation and Watershed Management Institute, Agricultural Research, Education and extension Organization
حمیدرضا پیروان
Soil Conservation and Watershed Management Institute, Agricultural Research, Education and extension Organization
رحیم کاظمی
Soil Conservation and Watershed Management Institute, Agricultural Research, Education and extension Organization
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :