نقدی بر روش شناسی برنامه های پژوهش علمی لاکاتوش

سال انتشار: 1388
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 216

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MPHU-1-1_004

تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1400

چکیده مقاله:

هدف این مقاله، نقد و بررسی روش شناسی برنامه های پژوهش علمی ایمره لاکاتوش است. لاکاتوش با ارائه روش شناسیی مبتنی بر ابطال گرایی، برآن بود که بر تکثر گرایی (نسبی گرایی و شکاکیت) غلبه کند و برنامه پژوهشی بهتری را از میان برنامه های دیگر تشخیص و تمیز دهد. سوال این است که آیا تعدیل های ثانویه ای که لاکاتوش بتدریج در برخورد با برخی واقعیت های تاریخی و برخی ایرادهای مخالفان در فرم و محتوای نظریه اولیه اش ایجاد کرد، خدشه ای به آن و غایاتش وارد نمی کند؟ این مقاله نشان می دهد که این اتفاق می افتد. یکی از تعدیلهای لاکاتوش در روش شناسی اش، پناه بردن به ایده معقولیت غیرآنی است که بر اساس آن، دیگر نمی توان همین الان و در فرصت معین و کوتاهی در باره معقول بودن ترجیح یک برنامه پژوهشی (یا نظریه) به برنامه (یا نظریه)ای دیگر نظر داد. در این مقاله، با ارائه تحلیلی منطقی نشان داده می شود که این تعدیل، روش شناسی او را نسبت به تمیز بین برنامه های پژوهشی بهتر و برنامه های پژوهشی ضعیف، ناتوان می کند. همچنین، او تعریف جدیدی از روش شناسی ارائه می دهد که این تعریف نیز به نوبه خود کارکرد اصلی روش شناسی او را از بین برده، آن را به نوعی بی خاصیت می کند. نهایتا این مقاله قصد دارد با نشان دادن ضربات جبران ناپذیری که تعدیلهای ثانویه لاکاتوش به نظریه او وارد می سازد، بیان کند که این روش شناسی با تعدیلهای ثانویه وی، نه تنها نجات نمی یابد، بلکه به اهداف اولیه اش برای ارائه آن نیز نایل نمی شود.

کلیدواژه ها:

روش شناسی برنامه پژوهش علمی ، ایمره لاکاتوش ، معقولیت آنی ، نقد ، موازین عینی ، ملاک تمیز

نویسندگان

سعید ناجی

مربی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Robert Audi, (Ed.) The Cambridge dictionary of Philosophy, Cambridge University ...
  • Alan Francle Chalmers, What Is This Thing Called Science? An ...
  • Paul K. Feyerabend, "Consolations for the Specialist" in I. Lakatos ...
  • Ian Hacking, "Imre Lakatos's Philosophy of Science". British Journal for ...
  • Thomas S. Kuhn, The Structure of Scientific Revolutions, The University ...
  • Thomas S. Kuhn, "Reflections on my Critics", in Lakatos and ...
  • Imre Lakatos [۱۹۶۸-۹], "Falsification and the Methodology of Scientific Research ...
  • Imre Lakatos [۱۹۷۰-۱], "Popper On Demarcation and induction", in J. ...
  • Imre Lakatos [۱۹۷۱], "History of Science and Its Rational Reconstructions", ...
  • Imre Lakatos [۱۹۷۲-۳], "why Did Copernicus's Research Programme Supersede Pltolomy's", ...
  • Imre Lakatos [۱۹۷۳a], "Science and Pseudoscience", in J. Worral and ...
  • Imre Lakatos [۱۹۷۳b], "The Problem of apprising Scientific theories, three ...
  • W. H. Newton-Smith, The Rationality of Science, Rutledge, ۱۹۸۱ ...
  • Tomas Nickles, "Lakatos", In W. H. Newton-Smith (Ed.), A Companion ...
  • Karl R. Popper [۱۹۶۳], Conjectures and Refutation, Routledge, ۱۹۸۹ ...
  • Karl R. Popper [۱۹۸۲, preface], Realism and the Aim of ...
  • ۱۸.Henryk Skolomowski, (۱۹۷۴)"Evolutionary Rationality, "Boston Studies in Philosophy of Science, ...
  • J. J. C. Smart, "Science, History and Methodology" British Journal ...
  • John Watkins, Science and Scepticism, PrincetonUniversity Press, ۱۹۸۴ ...
  • سعید ناجی. (بهار۱۳۸۲). «لاکاتوش و معقولیت معرفت علمی»، فصلنامهحوزه و ...
  • ژاسنت صلیبی. (۱۳۸۲). فرهنگ توصیفی روانشناسی اجتماعی، تهران: ۱۳۸۲ پژوهشگاه ...
  • نمایش کامل مراجع