ارزیابی روش انگشت نگاری چند پارامتری به منظور منشایابی رسوب

در بسیاری از کشورها و از جمله ایران، مسائل محیطی مربوط به رسوبات، تهدیدی جدی برای مدیریت پایدار اراضی و استفاده از ذخایر آبی قلمداد می شود. تعیین سهم نسبی منابع بالقوه رسوب، گام مهمی در توسعه استراتژی های مبارزه با فرسایش خاک است. به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روش های سنتی، روش منشایابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آن ها، مورد توجه قرار گرفته است که در این روش ویژگی های فیزیکی، ژئوشیمیایی و آلی رسوبات و منابع رسوب، برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آن ها مورد مقایسه قرار می گیرند. در تحقیق حاضر، استفاده از روش منشایابی چندگانه کمی، به منظور تعیین منابع عمده رسوب در حوضه ناو واقع در غرب استان گیلان، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور از ترکیب مناسبی از عناصر ژئوشیمیایی، رادیواکتیو، کربن آلی، نیتروژن و فسفر، برای تفکیک انواع کاربری ها (شامل جنگل، دیواره خندق، مرتع دارای پوشش و مراتع تخریب شده) استفاده شد. در مجموع ۴۰ نمونه معرف از انواع کاربری های ذکر شده و ۱۰ نمونه از رسوبات انتهای حوضه، جمع آوری شد. آن گاه ترکیب مناسبی از ردیاب ها که به وسیله تحلیل تشخیص تعیین شده بودند، در مدل های چند متغیره ترکیبی به منظور تعیین سهم نسبی هریک از کاربری ها، به کاربرده شدند. ترکیب بهینه خروجی از تحلیل تشخیص که قادر به تفکیک انواع کاربری ها می باشد، شامل سرب، منگنز قابل استخراج با پیرو فسفات سدیم، سریم، آهن، نیکل و نیتروژن بود. متوسط سهم هریک از چهار کاربری که شامل دیواره خندق، مراتع تخریب شده، مرتع دارای پوشش و جنگل بودند به ترتیب برابر ۹۲، ۶/۵، ۱ و ۰/۵ درصد به دست آمد. خطای نسبی پایین مدل (کمتر از یک درصد) نشان دهنده صحت و کارایی بالای مدل بود. نتایج به دست آمده با مشاهدات صحرایی نیز تطبیق دارد.