تاثیر مداخله گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی بر حرمت خود و مشکلات اجتماعی دانش آموزان دارای نشانه های اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی یکی از رایج­ترین اختلال­ های عصبی-تحولی دوره کودکی و نوجوانی است و مشکلات مرتبط با حرمت خود و سازش ­یافتگی اجتماعی در افراد مبتلا به این اختلال بسیار رایج است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر مداخله گروهی مبتنی بر ذهن­ آگاهی بر حرمت خود و مشکلات اجتماعی دانش­ آموزان با نشانه ­های اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی بود. روش: روش پژوهش، نیمه­ آزمایشی با طرح پیش ­آزمون – پس ­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش ­آموزان پسر ۱۴ – ۱۳ ساله دارای نشانه­ های اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی شاغل به تحصیل در مدارس غیرانتفاعی دوره اول متوسطه شهرستان رشت در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بود. بین ۱۲۷ دانش ­آموز که فراخوان دعوت به پژوهش را پذیرفته بودند فرم خودگزارش ­دهی نوجوان نظام سنجش مبتنی بر تجربه آخنباخ (آخنباخ و رسکورلا، ۲۰۰۱)، اجرا شد. ۳۰ دانش ­آموز که نمره ­های بالا  در زیرمقیاس مشکلات توجه (۶۵ < T)کسب کرده بودند انتخاب شده و به تصادف در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) جایدهی شدند. جهت جمع­ آوری داده­ ها از فرم خودگزارش ­دهی نظام سنجش مبتنی بر تجربه آخنباخ و پرسشنامه حرمت خود کوپر اسمیت (۱۹۶۷) استفاده شد. دانش­ آموزان گروه آزمایش مداخله گروهی مبتنی بر ذهن­ آگاهی را در ۸ جلسه هفتگی، ، هر جلسه به مدت ۱۲۰ دقیقه، دریافت کردند اما دانش ­آموزان گروه گواه این مداخله را دریافت نکردند. یافته ­ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس یک ­راهه نشان داد که مداخله گروهی مبتنی بر ذهن­ آگاهی به طور معنادار موجب ارتقا حرمت خود (۰/۰۰۱P<، ۱۲/۵۹F=) و کاهش مشکلات اجتماعی (۰/۰۰۱P<، ۱۶/۸۲F=) دانش ­آموزان با نشانه­ های اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شد. نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر می­ توان نتیجه گرفت که تمرین­ های ذهن ­آگاهی با تشویق نگرش پذیراتر و غیرقضاوت گرانه نسبت به خود و دیگران و همچنین با پرورش نگرش­ های مشفقانه نسبت به خود، توانسته است تغییرات مطلوبی در نگرش این دانش­ آموزان نسبت به خود و سبک ارتباط آنها با خود پدید آورد.