الگوی ساختاری اثرات سرسختی روانی و حرمت خود بر توانمندسازی روان شناختی دانش آموزان: نقش میانجی خودپنداشت تحصیلی

زمینه و هدف: توانمندی روان شناختی، مفهوم بسیار مهمی است که نظر می­رسد خودپنداشت تحصیلی نیز که در نتیجه­ عملکرد مطلوب تحصیلی، قابل دستیابی است بر آن اثرگذار باشد. مطالعه پیشینه مطالعات انجام شده حاکی از آن است که تاثیر متغیر خودپنداشت تحصیلی بر توانمندی روانی چندان مورد توجه قرار نگرفته است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف پاسخ­گویی به این سوال انجام شده است که آیا خودپنداشت تحصیلی می­تواند در رابطه حرمت خود و سرسختی روانی با توانمندی روان ­شناختی، نقش میانجی ایفا کند؟ روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. نمونه مورد بررسی شامل ۲۲۵ نفر از دانش ­آموزان متوسطه دوره اول (۱۱۲ پسر و ۱۱۳دختر با میانگین سنی ۱۴ سال) بشهر شیروان در سال ۹۶-۹۵ بود که با استفاده از نمونه­ گیری خوشه ­ای انتخاب شده­اند.  برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه­ های توانمندی روان­ شناختی میرکمالی و نارنجی (۱۳۸۸)، سخت رویی کوباسا (۱۹۷۹)، حرمت خود کوپر اسمیت (۱۹۶۷)، و خودپنداشت تحصیلی یسن چن (۲۰۰۴) استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ­ها با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل مسیر نشان داد که توانمندسازی روان شناختی با متغیرهای سرسختی روانی، حرمت خود، و خودپنداشت تحصیلی همبستگی دارد (۰/۰۰۰۱P<). سرسختی روانی، حرمت خود، و خودپنداشت تحصیلی ۳۹ درصد از واریانس توانمندی روان شناختی را تبیین می کنند. سرسختی روانی و حرمت خود ۶۵ درصد از واریانس خودپنداشت تحصیلی را تبیین می کنند و سرسختی روانی ۵۸ درصد از واریانس حرمت خود را تبیین می کند. اثرغیرمستقیم سرسختی روانی و حرمت خود روی توانمندسازی روان شناختی با میانجیگری خودپنداشت تحصیلی به ترتیب در سطح ۰/۰۱ و ۰/۰۵ معنی دار بود. نتیجه گیری: در مجموع پژوهش حاضر نشان داد که خودپنداشت ­تحصیلی بالا منجر به افزایش خودکارآمدی در دانش ­آموزان می­­­­ شود و خودکارآمدی به افزایش سرسختی روانی که با توانمندی روانی ارتباط مثبت و معنی­ داری دارد، منجر می­شود. به علاوه، خودپنداشت زیربنای حرمت خود است و بالارفتن آن می ­تواند حرمت خود دانش ­آموزان را ارتقاء دهد و با توجه به رابطه­ بین حرمت خود و توانمندسازی، منجر به افزایش توانمندی روانی دانش ­آموزان می­ شود.