نقد و تحلیل قول مشهور و قانون مدنی در بیع فضولی مبتنی بر قاعده «العقود تابعه للقصود

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 400

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MADA-13-24_008

تاریخ نمایه سازی: 11 مهر 1400

چکیده مقاله:

بیع فضولی به دو صورت بیع لنفسه (غاصب و سارق) و للمالک صورت می گیرد. قانون مدنی به تبعیت از مشهور فقها، بیع مزبور را صحیح اما غیر نافذ می داند که لزوم آن مبتنی بر رضایت مالک است. در این میان، برخی از فقها در مقابل قول مشهور، قائل به بطلان بیع فضولی شده اند. یافته های این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، نشان می دهد که قول مشهور و قانون مدنی با توجه به قاعده «العقود تابعه للقصود» مورد مناقشه است. همچنین قول کاشف الغطاء که قائل به صحت بیع برای فضول است و دیدگاه بطلان بیع فضولی مطلقا نیز قابل خدشه می باشد و دیدگاه برگزیده، تفصیل در بیع لنفسه و للمالک می باشد. نتیجه اینکه مبتنی بر قاعده «العقود تابعه للقصود» و روایات و ادله دیگر، بیع فضول لنفسه باطل است، اما بیع للمالک صحیح خواهد بود.

نویسندگان

زینب سنچولی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

محمدرضا کیخا

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آل بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغه الفقیه، شرح و تعلیق ...
  • آملی، محمدتقی، کتاب المکاسب و البیع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • ابن ابی جمهور احسائی، محمد بن زین الدین علی بن ...
  • ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی ...
  • ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، قم، دفتر ...
  • ابن حمزه طوسی، عمادالدین ابوجعفر محمد بن علی، الوسیله الی ...
  • ابن زهره، سید ابوالمکارم حمزه بن علی حسینی حلبی، فقه ...
  • ابن سعید حلی، یحیی، الجامع للشرائع، قم، موسسه سیدالشهداء العلمیه، ...
  • ابن فهد حلی، جمال الدین احمد بن محمد اسدی، المقتصر ...
  • ۱۰.ابن منظور افریقی مصری، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، ...
  • ۱۱.ابوصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین، الکافی فی الفقه، ...
  • ۱۲.انصاری، مرتضی بن محمدامین، المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۳۷ ...
  • ۱۳.ایروانی نجفی، علی بن عبدالحسین، حاشیه المکاسب، تهران، کیا، ۱۳۸۴ ...
  • ۱۴.بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی احکام ...
  • ۱۵.تبریزی، جواد بن علی، ارشاد الطالب الی تعلیق علی المکاسب، ...
  • ۱۶.حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل ...
  • ۱۷.ره پیک، حسن، حقوق مدنی، حقوق قراردادها، چاپ دوم، تهران، ...
  • ۱۸.همو، حقوق مسئولیت مدنی و جبران ها، چاپ نوزدهم، تهران، ...
  • ۱۹.زراعت، عباس، قواعد فقه مدنی، چاپ دوم، تهران، جنگل، ۱۳۹۰ ...
  • ۲۰.سلار دیلمی، ابویعلی حمزه بن عبدالعزیز، المراسم العلویه و الاحکام ...
  • ۲۱.شبیری زنجانی، سیدموسی، درس خارج فقه، ۲۶ شهریور ۱۳۹۳ ش.، ...
  • ۲۲.شریف مرتضی، علم الهدی سیدعلی بن حسین بن موسی، مسائل ...
  • ۲۳.شهیدی تبریزی، میرزا فتاح، هدایه الطالب الی اسرار المکاسب، تبریز، ...
  • ۲۴.طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، ریاض المسائل فی بیان الاحکام ...
  • ۲۵.طباطبایی حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروه الوثقی، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • ۲۶.طباطبایی حکیم، سیدمحمدسعید، الاحکام الفقهیه، نجف، دار الهلال، ۱۴۲۷ ق ...
  • ۲۷.طباطبایی قمی، سیدتقی، عمده المطالب فی التعلیق علی المکاسب، قم، ...
  • ۲۸.طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، حاشیه المکاسب، قم، دار المصطفی، ...
  • ۲۹.طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی ...
  • ۳۰.طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، قم، ...
  • ۳۳.عاملی جزینی، محمد بن جمال الدین مکی، الدروس الشرعیه فی ...
  • ۳۴.همو، غایه المراد فی شرح نکت الارشاد، قم، دفتر تبلیغات ...
  • ۳۵.علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • ۳۶.غروی تبریزی، میرزاعلی، التنقیح فی شرح المکاسب، تقریر ابحاث سیدابوالقاسم ...
  • ۳۷.غروی نائینی، محمدحسین، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، تقریر موسی ...
  • ۳۸.فخرالمحققین حلی، ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف، ایضاح الفوائد ...
  • ۳۹.فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه ...
  • ۴۰.قمی، میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن، جامع الشتات، تهران، دانشکده حقوق ...
  • ۴۱.کاتوزیان، ناصر، عقد معین، چاپ دهم، تهران، شرکت سهامی انتشار، ...
  • ۴۲.کاشف الغطاء، جعفر، شرح القواعد، قم، کتابخانه آیهالله مرعشی نجفی، ...
  • ۴۳.کرکی عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی ...
  • ۴۴.کوه کمری، سیدمحمدحجت، کتاب البیع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۹ ...
  • ۴۵.گرجی، ابوالقاسم، مبانی حقوق اسلامی، تهران، مجد، ۱۳۸۷ ش ...
  • ۴۶.مجاهد طباطبایی حائری، سیدمحمد بن علی، کتاب المناهل، قم، مٶسسه ...
  • ۴۷.محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، شرائع الاسلام ...
  • ۴۸.محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، چاپ چهاردهم، تهران، میزان، ۱۳۹۴ ش ...
  • ۴۹.مروارید، علی اصغر، الینابیع الفقهیه، بیروت، دار التراث الدار ...
  • ۵۰.مروج جزائری، سیدمحمدجعفر، هدی الطالب فی شرح المکاسب، قم، دار ...
  • ۵۱.مصطفوی، سیدمحمدکاظم، القواعد، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۲ ق ...
  • ۵۲.همو، قواعد فقه ۲، ترجمه و تطبیق عزیزالله فهیمی، تهران، ...
  • ۵۳.مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، المقنعه، قم، ...
  • ۵۴.موسوی بجنوردی، سیدحسن بن آقابزرگ، القواعد الفقهیه، قم، الهادی، ۱۴۱۹ ...
  • ۵۵.موسوی بجنوردی، سیدمحمد بن حسن، فقه مدنی، تهران، مجد، ۱۳۸۸ ...
  • ۵۶.موسوی خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، قم، دار العلم، بی ...
  • ۵۷.همو، کتاب البیع، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام ...
  • ۵۸.موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه، تقریر محمدعلی توحیدی تبریزی، بیروت، ...
  • ۵۹.موسوی قزوینی، سیدعلی، ینابیع الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ...
  • ۶۰.نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • ۶۱.نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ...
  • ۶۲.همدانی، رضا بن محمدهادی، حاشیه کتاب المکاسب، قم، چاپخانه ستاره، ...
  • نمایش کامل مراجع