نحوه مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه منابع آب در حوضه مرکزی کرمان

حوضه آبریز کویر درانجیر محدوده استان کرمان، مشتمل بر تمام یا بخشی از پنج شهر استان کرمان (زرند، رفسنجان، بردسیر، کوهبنان و کرمان) ، علی رغم داشتن مشکلات عدیده در تامین و تخصیص آب، از نظر اقتصادی و اکولوژیکی نیز نسبت به نوسانات بین سالی تغییرات سرانه آبی، بسیار آسیب پذیر است، بطوریکه ۷۵ درصد از محصول پسته که ۶۵ درصد ارزش افزوده محصولات صادراتی استان را تشکیل می دهد در این حوضه تولید می گردد و در سال های خشک با کمبود شدید تولید مواجه می شود. همچنین تمامی دشت های حوضه با اضافه
برداشت از آب های زیرزمینی و بیلان منفی روبرو هستند که این خود پایداری زیست محیطی منطقه را با تردید جدی مواجه می سازد. الگوی کشت، نوع تولیدات صنایع و الگوهای مصارف آبی در حوضه نشان از ظرفیت بالای مدیریت تقاضا و مصرف با در نظر گرفتن هزینه فرصت و مزیت نسبی کالاهای تولیدی در منطقه می دهد. این حوضه با وجود اینکه در حدود ۲۵ درصد منابع آب استان را داراست، در حدود ۴۷ درصد از جمعیت استان، ۴۱ درصد از سطوح زیر کشت زراعی، ۴۰ درصد از سطوح زیر کشت باغی و بیش از ۷۵ درصد از صنایع استان را در داخل خود جای داده است. روند توسعه بخش های اقتصادی و جهت گیری های اسناد توسعه نیز بدون درنظر گرفتن اصولی محدودیت ها و ملاحظات بخش آب طراحی شده است. که این موضوع با فشار زیاد بر منابع پایه، بخصوص منابع آب و کاهش شدید شاخص های توسعه پایدار همراه بوده است. علاوه بر گسترش روزافزون نیازهای آبی، افزایش آلودگی و سایر عدم تعادل های ناشی از بهره برداری غیرصحیح و نامتوازن از منابع آب، منطقه را با چالشی جدی مواجه ساخته است. مطالعه مزبور که با هدف مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه منابع آب حوضه مرکزی کرمان روش شناسی شده و انجام پذیرفته است، در پی یافتن راهکارهایی یکپارچه و اصولی در راستای مدیریت و توسعه هماهنگ و پایدار منابع آب حوضه مرکزی کرمان است. مدیریت یکپارچه منابع آب که در قالب پارادایم توسعه پایدار شکل گرفته و توسعه یافته است، در راستای دستیابی به راه ح لهای پایدار و انجام برنامه ریزی هایی متناسب با اهداف آن، رویکردها و گام های کارآمد مطالعاتی را می طلبد. استخراج روش شناسی انجام مطالعات متناسب با اهداف، تشریح وضع موجود در قالب مدل های مفهومی و نشان گرها، انجام تحلیل ها، انجام یکپارچه ارزیابی ها و استخراج راهکارها و برنامه های علاج بخشی، از مراحل کلی انجام مطالعه مزبور است که متناسب با رویکردهای مدیریت یکپارچه منابع آب انجام شده است. تعریف بسته های مطالعاتی در ۸ دسته، عمومی، جمعیتی، منابع آب، آب شرب، توسعه منابع آب، کشاورزی، صنعت و سیل وخشکسالی، بررسی وضع موجود و انجام تحلیل های لازم را از این مجرا فراهم آورده است. بررسی وضع موجود و تحلیل آن در ارتباط بسته ها با یکدیگر، منجر به شناسایی ریشه مسائل و چالش های آب حوضه آبریز
کویردرانجیر گردیدکه در چهار دسته کلی قابل تقسیم هستند.