بررسی و دسته بندی صفت های مفعولی با رویکرد سرنمون رده شناختی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 230

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLRZ-13-40_002

تاریخ نمایه سازی: 12 مهر 1400

چکیده مقاله:

در پژوهش حاضر، برای تعریف و دسته بندی دقیق انواع صفت های مفعولی مشتق و مشتق مرکب، آن ها را در چارچوب نظری سرنمون رده شناختی که رویکردی همگانی به مقولات زبانی است، مورد بررسی قرار دادیم. در نظریه مورد اشاره، صفات سرنمون و بی نشان صفت هایی هستند که به طبقه معنایی «ویژگی» تعلق دارند و کنش گزاره ای توصیف را انجام می دهند. این دسته صفات، بر پایه نشانه گذاری ساختاری باید از لحاظ صورت ساده باشند و بدون افزودن وند یا حضور در ساخت پیچیده بیایند و صفت هایی که با یک وند اضافه یا ساخت پیچیده به کار روند، نشان دار می شوند. صفات مفعولی که در این پژوهش مورد بررسی قرار دادیم، به دلیل متعلق بودن به طبقات معنایی غیر از طبقه معنایی «ویژگی» نشان دار هستند و از جنبه ساختاری نیز به انواع صفت های مفعولی مشتق و مشتق مرکب گروه بندی می شوند. انواع صفت های مفعولی، رفتارهای مختلفی از جهت داشتن کارکرد صفتی، اسمی و یا هر دو از خود نشان می دهند. پس از گرد آوری انواع صفت مفعولی و بررسی کاربرد آن ها در پیکره بی جن خان و جستجوگر گوگل، غیر سرنمون بودن صفت های مفعولی را بر اساس دو معیار نشان داری رده شناختی یعنی معیار نشانه گذاری ساختاری و بالقوگی رفتاری، نشان داده و وضعیت و جایگاه آن ها را روی نقشه معنایی مشخص می کنیم. افزون بر این، روی نقشه معنایی، نمودارهای بالقوگی رفتاری انواع صفات مفعولی مشتق و مشتق مرکب به طور جداگانه ترسیم و انواع دسته های صفات مفعولی در این نمودارها جای گذاری شدند.

کلیدواژه ها:

صفت مفعولی ، سرنمون رده شناختی ، نشان داری ، اجزای کلام ، نشانه گذاری ساختاری و بالقوگی رفتاری

نویسندگان

میترا حسینقلیان

دانشجوی دکتری زبان شناسی، گروه زبان شناسی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا

محمد راسخ مهند

دکترای تخصصی زبان شناسی، استاد گروه زبان شناسی، هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (۱۳۷۹). دستور زبان فارسی. ...
  • بیجن خان، محمود (۱۳۸۶). پیکره متنی زبان فارسی. تهران: پژوهشکده ...
  • قریب، عبدالعظیم، ملک الشعرای بهار، بدیع الزمان فروزانفر، جلال همایی ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۹۴). «کاربردهای مختلف ضمایر نکره در برخی ...
  • راسخ مهند، محمد ( ۱۳۹۶). نحو زبان فارسی، نگاهی نقشی- ...
  • طباطبایی، علاءالدین (۱۳۹۵). ترکیب در زبان فارسی، بررسی ساختاری واژه ...
  • کریمی دوستان، غلامحسین (۱۳۸۶). «اسامی و صفات گزاره ای در ...
  • Anvari, H., & Givi, H. (۲۰۰۰). Persian language grammar. Vol ...
  • Bijankhan, M. (۲۰۰۷). Persian written corpus. Tehran: Signal and Data ...
  • Comrie, B. (۱۹۸۹). Language universals and linguistics typology. Oxford: Blackwell ...
  • Croft, W. (۱۹۹۱). Syntactic categories and grammatical relations: The cognitive ...
  • Croft, W. (۲۰۰۰). Parts of speech as typological universals and ...
  • Croft, W. (۲۰۰۱). Radical construction grammar: Syntactic theory in typological ...
  • Croft, W. (۲۰۰۳). Typology and universals. (۲nd ed). Cambridge: Cambridge ...
  • Givon, T. (۲۰۰۱). Syntax: An Introduction.. Amsterdam and Philadelphia: John ...
  • Haspelmath, M. (۲۰۰۳). The geometry of grammatical meaning: Semantic maps ...
  • Hopper, P.J & Thompson, S. A. (۱۹۸۴). The discourse basis ...
  • Karimi Doostan, Gh. (۲۰۰۷). Persian predicative nouns and adjectives. Journal ...
  • Rasekh-Mahand, M. (۲۰۱۵). Semantic maps of indefinite pronouns in Iranian ...
  • Rasekh-Mahand, M. (۲۰۱۷). Persian language- syntax (functionalism- typology linguistics). Tehran: ...
  • Tabatabai, A. (۲۰۱۶). Persian language- grammar (word formation). Tehran: Bahar ...
  • نمایش کامل مراجع