توسعه مدل تصمیم گیری چند معیاره برای تعیین راهکارهای مدیریت منابع آب دریاچه ارومیه مبتنی بر معیارهای توسعه پایدار

نوع محتوی: طرح پژوهشی
زبان: فارسی
شناسه ملی سند علمی: R-1283665
تاریخ درج در سایت: 16 مهر 1400
دسته بندی علمی: مهندسی آب و هیدرولوژی
مشاهده: 585
تعداد صفحات: 122
سال انتشار: 1394

فایل این طرح پژوهشی در 122 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این طرح پژوهشی:

چکیده طرح پژوهشی:

دریاچه ارومیه در طی دهه های اخیر شاهد بحران های متفاوتی از قبیل بالا آمدن سطح آب تا رقوم ۱۲۷۸/۴ در خرداد ۱۷۴ و افت شدید پیوسته سطح آب طی ۱۵ سال پس از آن، تا رقوم ۱۲۷۱/۲ در آذر ۱۳۸۹ بوده است. مشاهده چنین تغییرات گستردهای بیانگر عدم وجود رویکرد همه جانبه و پایدار در بهرهبرداری از منابع محدود آب در این حوضه راهبردی است.
از عواقب چنین سوء مدیریتی، کاهش حجم مخزن دریاچه به میزان ۱۴/۵  میلیارد متر مکعب و افزایش غلظت میانگین نمک (نزدیک به ۳۰۰ گرم در لیتر) و به خطر افتادن حیات آرتمیا ارومیا در تنها زیست بوم طبیعی آن است. در این راستا به منظور بهبود شرایط حاکم بر دریاچه و تامین منابع آبی جدید، راهکارهای متفاوتی توسط نهادها و جوامع مهندسین داخلی و خارجی ارائه میشود. این پژوهش با رویکرد توسعه پایدار به ارزیابی چهار راهکار سازهای و یک راهکار غیرسازهای با حجم آب قابل تامین قابل توجه و مستند، از طریق تعیین معیارهای توسعه پایدار پرداخته است. بر همین اساس در بخش نخست معیارهای توسعه پایدار تحت چهار عنوان اصلی اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و فنی- اجرایی جمع آوری و با بهره گیری از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به وسیله پرسشنامه ی گروهی وزن معیارهای برتر استخراج شد. در مرحله دوم با بهرهگیری از دو روش تحلیل سلسله مراتبی و تسلط تقریبی نوع سوم (ELECTRE III) و همچنین تلفیق این دو روش، راهکارهای ارایه شده بر اساس معیارهای استخراج شده از مرحله اول توسط پرسشنامه گروهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از ۲۵ پرسشنامه با نرخ ناسازگاری کمتر از ۰/۱ و قابل قبول در هر دو روش، راهکار ستاد اجرایی ریاست جمهوری با اختلاف اندکی نسبت به سایر گزینه های انتقال بین حوضه ای به عنوان راهکار برتر در هر دو روش و روش تلفیقی انتخاب شد. راهکار انتقال از زاب در رتبه دوم و گزینههای انتقال از ارس بعد از گزینه انتقال از خزر قرار گرفتند.

فهرست مطالب طرح پژوهشی

مقدمه ..................................................................................................................................... ذ
فصل اول - کلیات .................................................................................................................... ۱
-۲-۱ مدیریت و برنامهریزی منابع آب ................................................................................................. ۲
-۳-۱ موضوعات محوری در مدیریت منابع آب ........................................................................................ ۲
-۱-۳-۱ اعمال حاکمیت بر آب ........................................................................................................ ۳
۲-۳-۱ - تامین آب برای مردم ......................................................................................................... ۳
-۳-۳-۱ تامین آب برای تولید غذا ..................................................................................................... ۳
-۴-۳-۱ حفاظت از اکوسیستمهای حیاتی ............................................................................................. ۳
-۵-۳-۱ توسعهی پایدار ................................................................................................................ ۳
-۶-۳-۱ تغییرات اقلیمی و منابع آب ................................................................................................... ۴
-۴-۱ رویکرد مدیران به چالشهای بخش آب ........................................................................................ ۴
-۵-۱ رویکرد نهادها و مجامع بینالمللی به مدیریت آب .............................................................................. ۵
-۶-۱ چالشهای فعلی مدیریت منابع آب در ایران..................................................................................... ۶
-۷-۱ چشمانداز مدیریت آب کشور در آینده ........................................................................................... ۶
-۸-۱ طرحهای انتقال بینحوضهای آب ............................................................................................... ۷
-۱-۸-۱ توپوگرافی ..................................................................................................................... ۸
-۲-۸-۱ هیدرولوژی ................................................................................................................... ۸
-۳-۸-۱ هیدروژئولوژی ................................................................................................................ ۸
-۴-۸-۱ برنامهریزی و مشارکت عمومی ............................................................................................... ۸
-۵-۸-۱ موضوعات مهندسی .......................................................................................................... ۸
-۶-۸-۱ نقش دولتها ................................................................................................................ ۹
-۷-۸-۱ ارزیابی آثار زیستمحیطی طرح .............................................................................................. ۹
-۸-۸-۱ پایش .......................................................................................................................... ۹
-۹-۱ معیارهای توسعهپایدار در انتخاب طرحها ........................................................................................ ۹
فصل دوم - مروری بر ادبیات تحقیق ......................................................................................... ۱۲
-۱-۲ مقدمه ........................................................................................................................... ۱۳
-۲-۲ کلیات کاربرد مدلها ............................................................................................................ ۱۳
-۳-۲ کاربرد توسعه پایدار در تحقیقات گذشته ........................................................................................ ۱۵
-۴-۲ جمع بندی تحقیقات پیشین ..................................................................................................... ۱۶
فصل سوم – مواد و روشها .................................................................................................... ۱۸
-۱-۳ مقدمه ........................................................................................................................... ۱۹
-۲-۳ فرایندهای سامانه تصمیمسازی ................................................................................................. ۱۹
-۳-۳ فرایند تصمیمگیری ............................................................................................................. ۱۹
ت
-۱-۳-۳ تعریف ........................................................................................................................ ۱۹
-۲-۳-۳ امتیازدهی ................................................................................................................... ۲۱
-۳-۳-۳ وزندهی )برآورد وزنهای نسبی( ........................................................................................... ۲۱
-۴-۳-۳ بههنجار سازی ............................................................................................................... ۲۲
-۴-۳ انواع روشهای تصمیمگیری چندشاخصه ...................................................................................... ۲۲
-۱-۴-۳ روشهای تابع مطلوبیت یا ارزش ............................................................................................ ۲۳
-۲-۴-۳ روشهای فاصله محور ...................................................................................................... ۲۴
۲۴ ................................................................................... (ELECTRE) -۵-۳ روشهای تسلط تقریبی
-۱-۵-۳ مبانی مدل تسلط تقریبی .................................................................................................... ۲۵
-۲-۵-۳ رتبه بندی در مدل تسلط تقریبی ............................................................................................ ۲۷
-۳-۵-۳ تحلیل حساسیت در مدل تسلط تقریبی ..................................................................................... ۲۷
-۴-۵-۳ تهیه ماتریس کارایی ........................................................................................................ ۲۸
-۵-۵-۳ تعیین مقادیر ارزشهای آستانه معیارها ..................................................................................... ۲۸
-۶-۵-۳ تعیین مقادیر وزن معیارها ................................................................................................... ۲۹
۲۹ ............................................................................................. AHP -۶-۳ روش تحلیل سلسلهمراتبی
-۱-۶-۳ تکمیل ماتریس تصمیم و وزندهی شاخصها .............................................................................. ۳۱
-۲-۶-۳ تعیین نرخ ناسازگاری ........................................................................................................ ۳۴
گروهی .............................................................................................................. ۳۵ AHP -۳-۶-۳
-۴-۶-۳ تحلیل حساسیت ............................................................................................................. ۳۵
-۵-۶-۳ مدل اکسپرت چویس ........................................................................................................ ۳۶
-۷-۳ تلفیق مدلهای به کار رفته )اجرای مدل تسلط تقریبی بر اساس مقایسات زوجی( ............................................. ۳۹
-۸-۳ مراحل انجام رتبه بندی راهکارهای احیای منابع آب دریاچه ارومیه ............................................................ ۴۱
-۹-۳ ویژگیهای منطقه مورد مطالعه ................................................................................................. ۴۱
-۱-۹-۳ مشخصات فیزیکی .......................................................................................................... ۴۲
-۲-۹-۳ محیط طبیعی ................................................................................................................ ۴۴
-۳-۹-۳ محیط انسانی و ساختارهای مدیریتی دریاچه ............................................................................... ۴۵
-۱۰-۳ گزینههای مطرح .............................................................................................................. ۵۲
-۱۱-۳ معیارهای توسعهپایدار برای ارزیابی گزینهها .................................................................................. ۶۴
-۱-۱۱-۳ مقدمه ...................................................................................................................... ۶۴
-۲-۱۱-۳ معیارهای مطرح ............................................................................................................ ۶۵
-۱۲-۳ مراحل انجام رتبه بندی راهکارهای احیای منابع آب دریاچه ارومیه .......................................................... ۶۸
-۲-۱۲-۳ تهیه پرسشنامه ............................................................................................................ ۶۹
فصل چهارم – نتایج و بحث .................................................................................................... ۷۰
-۱-۴ مقدمه ........................................................................................................................... ۷۱
-۲-۴ نتایج اجرای مدل تحلیل سلسله مراتبی برای وزندهی معیارهای توسعه پایدار ................................................ ۷۱
-۱-۲-۴ اولویت بندی ۱۸ معیار توسعه پایدار ......................................................................................... ۷۱
-۲-۲-۴ معیارهای برگزیده ........................................................................................................... ۷۳
-۳-۴ نتایج اجرای مدل تحلیل سلسله مراتبی در انتخاب راهکارها ................................................................... ۷۷
-۱-۳-۴ تحلیل حساسیت پویا در مدل تحلیل سلسله مراتبی .......................................................................... ۸۰
-۲-۳-۴ تحلیل حساسیت براساس شیب نمودار ...................................................................................... ۸۰
ث
-۳-۳-۴ تحلیل حساسیت بر اساس عملکرد .......................................................................................... ۸۵
-۴-۳-۴ تحلیل حساسیت بر اساس مینیممها......................................................................................... ۸۶
-۵-۴ مقایسه زوجی گزینهها در هر معیار.............................................................................................. ۸۷
-۶-۴ آنالیز نظرسنجی طیفی شرکت کنندگان ........................................................................................ ۹۰
-۱-۶-۴ نتایج نظرسنجی از جهاد کشاورزی .......................................................................................... ۹۱
-۲-۶-۴ نتایج نظرسنجی از وزارت علوم .............................................................................................. ۹۲
-۳-۶-۴ نتایج نظرسنجی از وزارت نیرو ............................................................................................... ۹۲
-۴-۶-۴ نتایج نظرسنجی از بخش خصوصی ......................................................................................... ۹۳
-۷-۴ نتایج اجرای مدل تسلط تقریبی در انتخاب راهکارها ........................................................................... ۹۳
-۱-۷-۴ تعیین ارزش آستانه و نتایج رتبهبندی در مدل تسلط تقریبی ................................................................ ۹۴
-۲-۷-۴ رتبه بندی معیارها در مدل تسلط تقریبی .................................................................................... ۹۴
-۳-۷-۴ رتبهبندی گزینهها در مدل تسلط تقریبی .................................................................................... ۹۵
-۴-۷-۴ تحلیل حساسیت نتایج مدل تسلط تقریبی نسبت به وزن معیارها ........................................................... ۹۵
-۸-۴ تلفیق مدلهای به کار رفته )اجرای مدل تسلط تقریبی بر اساس مقایسات زوجی( ............................................. ۹۶
-۹-۴ بحث ............................................................................................................................ ۹۶
فصل پنجم – نتیجهگیری و پیشنهادات ...................................................................................... ۹۹
-۱-۵ نتیجهگیری.................................................................................................................... ۱۰۰
-۲-۵ پیشنهادات .................................................................................................................... ۱۰۰
فصل ششم – منابع ........................................................................................................... ۱۰۲

نمایش کامل متن

کلیدواژه ها:

ارومیه ، معیارهای توسعه پایدار ، روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، روش تسلط تقریبی نوع سوم (ELECTRE III)