بررسی تنوع ژنتیکی در بین و درون برخی از جمعیت های آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost) با استفاده از نشانگرهای مولکولی RAPD

در مطالعه حاضر نشانگرهای مولکولی RAPD جهت بررسی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم برخی از جمعیت های وحشی آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost) در ایران بکار برده شد. از تعداد ۲۱ آغازگر ده نوکلئوتیدی بکار برده شده، در مجموع ۳۱۰ نوار با وضوح بالا تولید شد که از این تعداد، ۱۴ نوار مونومورفیک و ۲۹۶ نوار دارای چند شکلی (پلی مورفیسم) بودند. به طور میانگین تعداد ۷۶/۱۴ نوار به ازای هر آغازگر بدست آمد که تعداد ۰۹/۱۴ نوار از آنها چند شکل بودند. ماتریس فاصله جمعیت ها توسط روش نی محاسبه شد و براساس تجزیه خوشه ای حاصل از این ماتریس، دندروگرام به روش UPGMA ترسیم گردید. تجزیه واریانس داده های مولکولی (AMOVA) انجام شد. تجزیه خوشه ای نشان داد که در بین جمعیت های آویشن آذربایجانی، جمعیت های بند (استان آذربایجان غربی) و جلفا (استان آذربایجان شرقی) با میزان فاصله ۱۳۰/۰ بیشترین تفاوت را نشان دادند. جمعیت های نازلو و بند (هر دو جمعیت آویشن آذربایجانی) از استان آذربایجان غربی با میزان فاصله ۰۸۱/۰ بیشترین شباهت را در بین جمعیت های مورد مطالعه داشتند. میانگین تنوع ژنتیکی نی (h) و شاخص اطلاعاتی شانون (I) نشان دادند که بیشترین تنوع در درون جمعیت جلفا (۲۹۴/۰ =I و ۱۹۶/۰ =h) و کمترین تنوع ژنتیکی در جمعیت قوشچی (۲۰۹/۰ =I و ۱۳۹/۰ =h) دیده می شود. میانگین شاخص های Fst و Nm که میزان جریان ژنی بین جمعیت ها را نشان می دهند، به ترتیب ۳۰/۰ و ۱۴/۱ بدست آمد که بیانگر بالا بودن تبادل ژنی بین پنج رویشگاه آویشن آذربایجانی مورد مطالعه در این بررسی می باشد. نتایج این تحقیق بیانگر وجود تنوع قابل توجه برای جمعیت های آویشن آذربایجانی در ایران می باشد که می تواند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.