مقایسه ترکیب های شیمیایی اسانس، غلظت عناصر موجود در خاک و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) در دو منطقه ایران

ترکیب های اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاه های کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیل دهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ به ترتیب ۱۳ و ۱۶ ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (۸۵% تا ۸۷%) در هر دو نمونه بالاترین مقدار را نشان داد و تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده نشد. ترکیب لیمونن در گیاهان منطقه حصارک (۱/۵%) در مقایسه با گیاهان ونارچ (۶۴/۳%) افزایش نشان داد. عصاره اتانولی گیاهان حصارک اثر بازدارندگی بیشتری بر رشد باکتریهای اشریشیاکولی، باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوس اورئوس در مقایسه با نمونه ونارچ نشان دادند. غلظت عناصر منگنز، آهن و نیکل در خاک ونارچ (به ترتیب ۶۷/۲۷۶۶، ۴۰۳۳۳ و ۳۸۴/۰ پی پی ام) بیشتر از خاک حصارک (به ترتیب ۳۳/۵۵۸، ۲۸۶۰۰ و ۲۵/۱۲ پی پی ام) است، ولی غلظت منگنز و آهن محلول در خاک حصارک (به ترتیب ۵۳/۶ و ۴ پی پی ام) بیشتر از غلظت منگنز و آهن محلول در خاک ونارچ (به ترتیب ۶/۴ و ۹/۱ پی پی ام) می باشد. بنابراین با توجه به این که غلظت منگنز، آهن و نیکل در اندام هوایی و ریشه گیاهان منطقه ونارچ با غلظت عناصر فوق در اندام هوایی و ریشه گیاهان حصارک تفاوت معنی داری را نشان می دهد، گیاهان کاکوتی مناطق ونارچ و حصارک از نظر خواص ضدباکتریایی تفاوت دارند. با توجه به اینکه غلظت آنتوسیانین و پروتئین در بخش هوایی گیاه کاکوتی منطقه ونارچ در مقایسه با گیاهان منطقه حصارک تفاوت معنی داری ندارد؛ از این رو گیاه کاکوتی منطقه ونارچ به تراکم بالای منگنز سازش یافته است و قابلیت انباشتگی منگنز را دارد. به هر حال، با توجه به تغییرات غلظت عناصر در خاک منطقه، کیفیت اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.