اصل تضاد در عالم از دیدگاه صدرا و هگل

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 984

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPHD-16-28_007

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1400

چکیده مقاله:

تضاد به معنای تزاحم و ناسازگاری، همواره نظر بشر را به خود معطوف داشته و با این سوال مواجه کرده که چرا به نحوی جنگ و ستیز و حتی اختلافات متعدد در میان اجزای عالم مشاهده می شود. مقاله حاضر در صدد بررسی تطبیقی این مسئله از دیدگاه دو فیلسوف شرق و غرب، ملاصدرای شیرازی و گئورک ویلهلم فریدریش هگل و بیان تشابهات و تفاوت های دیدگاه این دو است. این مهم با توجه به مبانی فکری، نظری و فلسفی آن ها تبیین شده است. به گونه ای که صدرالمتالهین تضادها و تزاحمات را ناشی از کثرت می داند؛ زیرا هر جا کثرت وجود دارد، گریزی از تضاد نیست. او تضاد را لازمه عالم امکان و دارای وحدت تشکیکی دانسته که در عالم ماده به حداکثر خود می رسد و پس از آن، عالم مثال و عقول قرار دارد که در آن تضادها به دلیل شدت مرتبه وجودی به حداقل رسیده و به صورت تفاوت جلوه می نماید. هگل با بیان اصل تضاد به عنوان مهم ترین اصل از اصول دیالکتیک، آن را به عنوان امری درون ذات اشیاء می داند که در جریان حرکت دیالکتیکی صورت می گیرد و نشانه ای از بالقوگی در ظهور اندیشه مطلق تصور کرده که با حرکت از مقولات نازل تر به سوی مثال مطلق در جریان است و از این سیر دیالکتیکی به تضاد تعبیر کرده است.

نویسندگان

محبوبه کریمی خوزانی

دانشجوی دکتری تخصصی فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

مهدی دهباشی

استاد گروه فلسفه ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

محمد رضا شمشیری

استادیار گروه فلسفه ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، چاپ ...
  • استیس، والتر ترنس، فلسفه هگل، ترجمه حمید عنایت، تهران، امیرکبیر، ...
  • پلامناتز، جان، شرح و نقدی بر فلسفه اجتماعی و سیاسی ...
  • جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، چاپ چهارم، قم، اسراء، ۱۳۸۹ ...
  • جهانبگلو، رامین، «ساختار و حرکت نظام فلسفی هگل»، قابل دستیابی ...
  • خاتمی، محمود، فلسفه هگل، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۸ ش ...
  • دونت، ژانت، درآمدی بر هگل، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران، سرچشمه، ...
  • رمضانی، حسن، مروری بر آثار و تالیفات حسن حسن زاده ...
  • سهروردی، شهاب الدین یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات، تصحیح هانری ...
  • سینگر، پیتر، هگل، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، طرح نو، ...
  • شاوردی، زینب و طوبی کرمانی، «تحلیل و نقد حرکت دیالکتیکی ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • همو، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء ...
  • همو، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء ...
  • همو، ترجمه و تفسیر الشواهد الربوبیه، ترجمه و تفسیر جواد ...
  • همو، رساله فی حدوث العالم، تصحیح سیدحسین موسویان، تهران، بنیاد ...
  • همو، شرح الهدایه الاثیریه، چاپ سنگی، تهران، ۱۳۱۳ ش ...
  • همو، شرح و تعلیقه صدرالمتالهین بر الهیات شفا، تصحیح و ...
  • همو، مفاتیح الغیب، ترجمه نجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی ...
  • فراست، اس. ای.، درس های اساسی فلاسفه بزرگ، ترجمه منوچهر ...
  • فولکیه، پل، دیالکتیک، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران، آگاه، ۱۳۶۲ ش ...
  • کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، چاپ چهارم، ...
  • کیمپل، بنجامین فرانکلین، فلسفه تاریخ هگل، ترجمه عبدالعلی دستغیب، تهران، ...
  • گارودی، روژه، شناخت اندیشه هگل، ترجمه باقر پرهام، تهران، آگاه، ...
  • مجتهدی، کریم، منطق از نظرگاه هگل، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی ...
  • مطهری، مرتضی، اصل تضاد در فلسفه اسلامی، تهران، بیتا، ۱۳۴۹ ...
  • همو، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی، تهران، حکمت، ۱۳۷۵ ...
  • همو، شرح مختصر منظومه، چاپ هشتم، تهران، صدرا، ۱۳۸۱ ش ...
  • همو، عدل الهی، تهران، صدرا، ۱۳۵۲ ش ...
  • همو، مقالات فلسفی، تهران، صدرا، ۱۳۷۳ ش ...
  • همو، نقدی بر مارکسیسم، چاپ چهارم، تهران، صدرا، ۱۳۸۰ ش ...
  • منصورنژاد، محمد، «دیالکتیک و هگل»، نامه فرهنگ، شماره ۵۴، زمستان ...
  • هگل، گئورگ ویلهلم فردریش، خدایگان و بنده، ترجمه حمید عنایت، ...
  • همو، عقل در تاریخ، ترجمه حمید عنایت، تهران، انتشارات علمی ...
  • همو، «وجود از منظر هگل»، ترجمه سیدمحمد حسینی بهشتی، تنظیم ...
  • همایی، جلال الدین، دو رساله در فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه ...
  • Crouter, R, “Hegel and Schleiermacher at Berlin”, Journal of the ...
  • Hall, Roland, “Dialectic”, in: Paul E. Edwards (Ed.), Encyclopedia of ...
  • Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, Encyclopedia of Philosophy, Translated and Annotated ...
  • Id., Hegel’s Logic, Translated by William Wallace, Oxford University Press, ...
  • Id., Hegel’s Logic, Translated by William Wallace, Oxford University Press, ...
  • Id., Hegel’s Philosophy of Right, Translated by T. M. Knox, ...
  • Id., Lectures on the History of Philosophy, Trans. & Ed. ...
  • Id., Phenomenology of Spirit, Translated by Arnold V. Miller, Oxford ...
  • Id., System of Science, First Part the Phenomenology of Sprite, ...
  • Morris, Brian, Anthropological Studies of Religion: An Introductory Text, London, ...
  • Pinkard, Terry P., Hegel’s Dialectic: The Explanation of Possibility, Philadelphia, ...
  • Rosen, Michael, Hegel’s Dialectic and its Criticism, London, Cambridge University ...
  • نمایش کامل مراجع