مقارنه دیدگاه فیلسوفان و قرآن کریم در بحث زمان، دهر و سرمد

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 179

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPHD-16-28_010

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1400

چکیده مقاله:

هدف این پژوهش، بیان مسئله زمان، دهر و سرمد در نگاه فیلسوفان و آیات قرآن کریم است که با روش توصیفی و تحلیل مقایسه ای، در صدد بیان فهم فلسفی از آیات مرتبط با زمان در قرآن کریم است. زمان موجود بی قراری است که آغاز و پایانی ندارد. چیستی زمان به نظر بدیهی است، ولی در بیان ماهیت از دشوارترین مسائل است. فیلسوفان برای کشف حقیقت زمان در عالم ماده و فراتر از آن در دهر و سرمد تلاش بسیار کرده اند. اگرچه زمان نتیجه حرکت از قوه به فعل است، ولی اختصاص به عالم طبیعت ندارد و در تمام شئون و جلوه های هستی جاری است. دهر که به زمان احاطه وجودی دارد، با زمان بودن و نه در زمان بودن است. سرمد، محیط به دهر و باطن آن است و این سه ظرف در مراتب وجودی نظام هستی در طول یکدیگر قرار دارند. در قرآن کریم زمان با الفاظ گوناگون از جمله در آیات مربوط به بیان صفات و افعال الهی و توصیف جهان آخرت استفاده شده است. فهم فلسفی از این آیات که در مقارنه با دیدگاه های فیلسوفان حاصل می شود، نشان می دهد که زمان در وقایع قرآنی متناسب با مرتبه وجودی آن، مفهومی فراتر از زمان در عالم ماده دارد و حقیقت دهری و سرمدی به خود گرفته است.

کلیدواژه ها:

فهم فلسفی زمان ، حقیقت دهری و سرمدی ، زمان قرآنی

نویسندگان

عبدالله میراحمدی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی

نرگس السادات روح الامین

طلبه سطح چهار حکمت متعالیه مٶسسه آموزش عالی رفیعه المصطفی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آملی، سیدحیدر بن علی، تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم ...
  • ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات مع ...
  • همو، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، مکتبه الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۴ ...
  • همو، الشفاء (الهیات)، تصحیح ابراهیم مدکور، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۶۳ ش ...
  • همو، الطبیعیات من الشفاء، تحقیق سعید زائد، قم، کتابخانه آیهالله ...
  • همو، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش و دیباچه ...
  • همو، رسائل ابن سینا، قم، بیدار، ۱۴۰۰ ق ...
  • ابوالبرکات بغدادی، هبهالله بن علی بن ملکا، المعتبر فی الحکمه، ...
  • احسانی، آصف، «نسبت حرکت و زمان در فلسفه ابن سینا ...
  • اردبیلی، سیدعبدالغنی، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران، مٶسسه تنظیم و ...
  • ارسطو، سماع طبیعی (فیزیک)، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو، ...
  • بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دار احیاء ...
  • تهانوی، محمد بن اعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون الکلیه، ...
  • ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن ...
  • جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، چاپ ششم، قم، ...
  • همو، حماسه و عرفان، چاپ پانزدهم، قم، اسراء، ۱۳۹۵ ش ...
  • همو، نسیم اندیشه، تحقیق محمود صادقی، چاپ سوم، قم، اسراء، ...
  • حاجی حسینی، مرتضی، «زمان در فلسفه اسلامی»، خردنامه صدرا، شماره ...
  • حسینی خامنه ای، سیدمحمد، «زمان و زمانی»، خردنامه صدرا، شماره ...
  • رازی، محمد بن زکریا، السیره الفلسفیه، تصحیح پل کراوس، ترجمه ...
  • زمانی، مهدی، «روایت ”لا تسبوا الدهر“ و تاویل های کلامی، ...
  • زمخشری، جارالله محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل ...
  • سبزواری، ملاهادی بن مهدی، شرح منظومه حکمت، تهران، حکمت، ۱۳۶۰ ...
  • سجادی، جعفر، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ...
  • سهروردی، شهاب الدین یحیی بن حبش، پرتونامه در مجموعه مصنفات ...
  • شعیری، تاج الدین محمد بن محمد، جامع الاخبار، قم، رضی، ...
  • شیپمان، کلاوس، مبانی تاریخ ساسانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، مجموعه ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، ...
  • همو، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سیدجلال ...
  • همو، المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تصحیح و تحقیق ...
  • همو، تفسیر سوره های طارق و اعلی و زلزال یا ...
  • همو، رساله فی الحدوث، تصحیح سیدحسین موسویان، تهران، بنیاد حکمت ...
  • همو، مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مٶسسه مطالعات و ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر ...
  • همو، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، چاپ نوزدهم، قم، ...
  • طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی ...
  • العاتی، ابراهیم، الزمان فی الفکر الاسلامی، بیروت، دار المنتخب العربی، ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، التفسیر الکبیر؛ مفاتیح الغیب، ...
  • قشیری نیشابوری، ابوالحسین مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، مصر، دار ...
  • کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، تهران، انتشارات ...
  • کاشانی، کمال الدین عبدالرزاق، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانی، تصحیح ...
  • کهنسال، علیرضا، و معصومه عارفی، «چیستی دهر و سرمد و ...
  • گمپرتس، تئودور، متفکران یونانی، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، ۱۳۷۶ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب ...
  • ممتحن، مهدی، «مفاهیم زمانی در ادبیات و قرآن»، فصلنامه مطالعات ...
  • میرداماد، میربرهان الدین محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی، کتاب القبسات، ...
  • نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، آغاز و انجام، چاپ چهارم، ...
  • نورانی، عبدالله، مصنفات میرداماد، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ...
  • نمایش کامل مراجع