بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی برخی توده های بومی شنبلیله ایرانی با استفاده از روش های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی توده های بومی شنبیله ایرانی بر اساس صفات مورفولوژیکی، ۱۳ توده از نقاط مختلف کشور جمع آوری شدند و آزمایشی بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه ی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت. با توجه به نتایج این تحقیق، توده های مورد بررسی از نظر اغلب صفات ارزیابی شده در سطح احتمال پنج و یک درصد با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. عملکرد توده ها بین ۲۹/۵ تا ۸۷/۲۷ گرم وزن تر متغیر بود که به ترتیب در توده های مرند و مرودشت مشاهده شد. توده های مورد بررسی از ۴۶ تا ۷۹ روز بعد از کاشت وارد مرحله ی گلدهی شدند. وزن هزار دانه در میان توده ها از ۶۰/۸ گرم در توده ی اردستانی و ۸۰/۲۹ گرم در توده ی مرودشت متغیر بود. ضریب همبستگی بین صفات کلیه توده های مورد بررسی نشان داد که بین میزان سطح برگ با وزن تر بوته همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. همبستگی مثبت و معنی داری نیز بین ارتفاع زمان برداشت با وزن تر بوته و همچنین بین تعداد شاخه در بوته با تعداد گل، تعداد نیام و تعداد بذور در نیام مشاهده شد. بیشترین شدت همبستگی بین دو صفت تعداد گل و تعداد نیام در بوته مشاهده شد. تجزیه به عامل ها صفات مورد بررسی را در شش عامل اصلی و مستقل قرار داد. این عامل ها با مقادیر ویژه بیشتر از یک، مجموعا ۷۴/۸۰ درصد واریانس کل را توجیه کردند. بر اساس تجزیه خوشه ای، توده ها در سه گروه قرار گرفتند و هر گروه به سه، دو و هشت توده را شامل شدند.