مدل سازی تنوع بتا در گرادیان آشفتگی و عوامل محیطی جنگل های هیرکانی- خیرود کنار نوشهر

زمینه و هدف: آگاهی از الگوهای توزیع و سازوکار های نگهدارنده تنوع زیستی در گرادیان محیطی و آشفتگی برای توسعه راهبرد های حفاظت از تنوع زیستی ضروری است. در این مطالعه تنوع زیستی بتا در جنگل های خیرود کنار نوشهر در قالب مدل سازی معادلات ساختاری بررسی شد. روش بررسی: جهت مدل سازی تنوع بتا از سازه های آشفتگی با هفت نمایه، ناهمگنی محیطی با چهار نمایه، خاک با ده نمایه، پوشش زمین و درصد تاج پوشش با پنج نمایه استفاده گردید. تمامی گونه های گیاهی آوندی در ۱۰۰ پلات و ۶ پهنه همگن مکانی در قالب نمونه برداری خوشه ای در گرادیان آشفتگی آماربرداری شد. نمایه های تنوع بتا برای هر خوشه محاسبه گردید و به همراه نمایه های سایر سازه ها وارد مدل سازی معادلات ساختاری گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که نمایه های باقی مانده در مدل به خوبی قادر به تبیین تنوع بتا (R۲=۰.۷۶۱) هستند. همچنین، قدرت پیش بینی مدل برای سازه تنوع بتا بسیار قوی (Q۲= ۰.۴۲۲) بدست آمد. بحث و نتیجه گیری: مهم ترین نمایه های آشفتگی در این مدل به ترتیب میزان دسترسی، تعداد دوره های مدیریتی بهره برداری از جنگل، عکس فاصله از آخرین سال بهره برداری از جنگل، تعداد روزهای چرا و تراکم دام بود. نمایه های خاک اثرگذار بر تنوع بتا به ترتیب شامل درصد مواد آلی، میزان نیتروژن، درصد آهک، تراکم موثر خاک و میزان پتاسیم بود. اثر درصد تاج پوشش و پوشش لاشبرگ بر تنوع بتا در پژوهش حاضر منفی بود و ناهمگنی محیطی نقش تعدیل گری معنی دار بر کاهش اثر سازه آشفتگی بر تنوع بتا داشت. با توجه به مقیاس سازه آشفتگی و ناهمگنی مکانی، بررسی تنوع بتا می تواند جهت مقایسه بین جوامع مورد استفاده قرار گیرد.